به گزارش آوای نشاط «رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی از طرح جدید سامان‌دهی تعطیلات خبر داده و از جمله این که در این طرح تعطیلات روزهای ۱۳فروردین (به قول ما مردم، سیزده به در و به قول ایشان و صداوسیما روز طبیعت)، ۱۴ خرداد (سالروز ارتحال امام خمینی و اکتفا به عزای عمومی)، ۱۵ خرداد (سالروز قیام سال ۱۳۴۲ و اکتفا به عزای عمومی) و ۲۹ اسفند سالروز ملی شدن صنعت نفت ایران، حذف و همچنین به جای پنجشنبه‌ها، شنبه‌ها تعطیل می‌شود.
هر چند آقای سلمان خدادادی نکات بیشتری دربارۀ طرح سامان‌دهی تعطیلات برنشمرده اما روشن است با سه فرض یا انگاره تهیه می‌شود:
اول این که شمار روزهای تعطیل زیاد است و باید کم شود. دوم این که با توجه به تعطیل بودن شنبه و یکشنبه در کشورهای دیگر با تعطیلی پنجشنبه و جمعه ارتباط ما با دنیا ۴ روز قطع می‌شود؛ حال آن که می‌توان با تعطیل کردن شنبه حداقل یک روز را با دنیا انطباق داد. تا به جای ۴ روز ۲ روز قطع باشد. فرض سوم هم این که به تعطیلات اسلامی و شیعی نمی‌توان دست زد. پس برویم سراغ تعطیلات ملی و سیاسی. ( ۲۹اسفند و ۱۳فروردین تعطیلات ملی و ۱۴ و ۱۵ خرداد تعطیلات سیاسی و انقلابی).
هر چند اطلاعات بیشتر منتشر نشده اما بر پایه همین چهار روز و شنبه به جای پنجشنبه این نکات را می‌توان مطرح کرد:
۱. تعطیلات در ایران ۴گونه است: مذهبی اسلامی (مانند عید فطر که در کشورهای اسلامی دیگر چند روز است و برای اعراب ایران جنبۀ آیینی بیشتری دارد)، مذهبی شیعی (مانند تولد امام علی و عید غدیر که خاص ایران است و در کشورهای دیگر تعطیل نیست)، ملی یا باستانی (مثل ۱۳ فروردین و عید نوروز که ربطی به دین و مذهب ندارد) و انقلابی یا سیاسی (که پس از پیروزی انقلاب و استقرار جمهوری اسلامی وارد تقویم و تعطیل شده مانند ۲۲بهمن و ۱۲فروردین و ۱۴ و ۱۵ خرداد همان گونه که برخی از روزهای تعطیل غیر دینی و صرفا سیاسی و حکومتی با سقوط رژیم سلطنتی به صورت طبیعی حذف شدند.)
تنظیم‌کنندگان طرح احساس کرده‌اند نمی‌توانند سراغ تعطیلات اسلامی و شیعی بروند و به همین خاطر به دو گروه دیگر پرداخته‌اند؛ حال آن که تعطیلات مذهبی شیعی هم گاهی کم و زیاد شده‌اند؛ مانند سالروز شهادت امام هشتم.
۲. تعطیل کردن یک روز مناسبتی تنها از سر احترام و تکریم نیست. بلکه به خاطر این است که در آن روز آیین‌هایی برگزار می‌شود و مردم به خاطر علاقه به شرکت در آن آیین‌ها نمی‌توانند سر کار حاضر شوند.
بنا بر این تعطیلات به دو دسته تقسیم می‌شود: دستۀ اول تعطیلاتی که آیین و مراسم دارند و دستۀ دوم تعطیلات رسمی اما بی‌مراسم. تعطیلات مراسم‌دار را نمی‌توان حذف کرد و آب در هاون کوفتن است و به همین خاطر اوج بی‌سلیقگی این طرح حذف تعطیلی سیزده به در است. در روزی که همۀ مردم به در و دشت می‌روند، نمی‌توان گفت بروید سر کار! به همین خاطر این طرح اگر بخواهد سیزده به در را حذف کند یک طرح ضد ایرانی است و محکوم به شکست.
۳. غالب تعطیلات در ایران رنگ سوگ دارد و از این رو تعطیلات شاد و ملی را باید پاس داشت و نمی‌توان حذف کرد. کافی است به فهرست تعطیلات در فرانسه نگاه کنیم تا دریابیم انگیزه اصلی تعطیل کردن یک روز مشارکت مردم در یک شادی و جشن عمومی است و حالا می‌خواهیم سنت ریشه‌دار سیزده به در را حذف کنیم؟ اساسا آیا می‌توانید چنین کاری انجام دهید و اگر این کار را بکنید و مردم به جای کار و مدرسه به دامان طبیعت بروند خجل نخواهید شد؟
تعطیلات فرانسه از این قرار است: ششم ژانویه جشن شاهان، دوم فوریه جشن شمعدان، ۱۴ فوریه روز سن والنتین، اول مارس جشن کارناوال، اول آوریل روز شوخی، ۲۱ ژوئن جشن موسیقی، ۱۴ ژوییه روز ملی فرانسه به مناسبت فتح زندان باستیل، هفتم و هشتم اکتبر شب سفید، اول نوامبر ترک مخاصمۀ جنگ اول جهانی، ۲۵ نوامبر روز سنت کاترین و ۲۵ دسامبر جشن نوئل.
روشن است که ماهیت حکومت در ایران و فرانسه متفاوت است ولی تعطیل‌کردن‌ها برای شرکت در سوگ عمومی یا جشن عمومی است و نمی‌توان ملی‌ها و انقلابی‌ها را حذف کرد. این تصور که تعطیلات در ایران زیاد است به خاطر لحاظ نکردن دو روز تعطیل کامل در بسیاری از کشورهاست؛ در حالی که در ایران اگر هم جاهایی پنجشنبه‌ها تعطیل باشد اما پنج شنبه مثل جمعه نیست.
۴. ۲۹ اسفند چه تعطیل رسمی باشد و چه نباشد از نظر مردم تعطیل است. شاهد این که هر چهار سال یک بار که اسفند سی روزه است نیز سی اسفند عملا تعطیل است. همین حالا هم خیلی‌ها نمی‌دانند ۲۹ اسفند چرا تعطیل است و به حساب نوروز می‌گذارند. اگر هم قرار بر اهمیت باشد چه روزی مهم‌تر از ملی شدن صنعت نفت؟ ۶۰ سال است سر این سفره نشسته‌ایم و یک روز از آن یاد نکنیم؟
۵. بعد از پیروزی انقلاب دبیری داشتیم که فرماندار ممسنی شده بود و مدتی غایب بود ولی برگشت. او می‌گفت روز ۱۲ فروردین ۵۸ مردم را در میدان شهر جمع کردم و ضمن تشکر از حضورشان در روزهای ۱۰ و ۱۱ فروردین در همه‌پرسی جمهوری اسلامی گفتم: از امروز جمهوری اسلامی است و بهتر است خرافه‌ها را کنار بگذاریم و فردا در روز ۱۳ فروردین نباید مانند قبل عمل کنیم.
آقای فرماندار سابق تعریف می‌کرد روز بعد همه مردم در بیرون بودند و سیزده خود را به در می‌کردند و انگار نه انگار که من آن نطق را کرده بودم و از این حضور و بی‌اعتنایی دو نکته را دریافتم: اول این که مردم انقلاب و دوره جدیدی را شروع کرده‌اند اما قرار نیست تاریخ را از نو بنویسیم و گذشته را در کل نفی کنیم. دوم این که ما خدمتگزار مردم هستیم و قرار است خدمت ارایه کنیم نه این که دربارۀ علایق و سلایق آنان تصمیم بگیریم. آن فرماندار بعدتر استاندار هم شد و همان تجربه را به کار بست و بسیار موفق بود. بنا بر این دخالت در علاقه‌ها و فرهنگ مردم ضایع کردن وقت و اعتبار است و بهتر است نمایندگان وارد این بازی نشوند.
۶. ۱۳ فروردین سیزده به در است. تعبیر جعلی و مسخره «روز طبیعت» را به کار نبرید. همان «در» در «سیزده به در» به معنی دشت است. سیزده به در یعنی سیزده در دشت و دَمَن. مگر نمی‌گوییم در و دشت یا چه خانۀ دراندشتی؟
۷. تعطیلی ۱۵خرداد روی کاغذ قابل حذف است چون امام خمینی در سال ۱۳۵۸ اعلام کردند: من ۱۵ خرداد را برای همیشه عزای عمومی اعلام می‌کنم و همین جمله تیتر اول روزنامه‌ها هم شد. نگفتند برای همیشه تعطیل اعلام می‌کنم اما ۱۴خرداد چون در حرم امام برنامه اجرا می‌شود معلوم است که قابل حذف نیست.
منتها چون بخش قابل توجهی از جمعیت شرکت‌کننده در مراسم سالگرد درگذشت رهبر فقید انقلاب، از شهرستان‌ها و روستاهای نقاط مختلف ایران و بعضا از خارج از کشور می‌آیند نیاز به اسکان و پذیرایی دارند و این کار مستلزم برنامه‌ریزی‌هایی است که با توجه به تعطیل بودن دو روز انجام می‌شود و اگر تعطیل ۱۵ خرداد حذف شود این برنامه‌ها هم تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
۸. با این اوصاف تعطیلات ملی را مردم دوست دارند و قابل حذف نیست. تعطیلات اسلامی و شیعی هم خصوصا آنها که با آیین همراه است مرد علاقه مردم و آنها که آیین ندارد نیز مورد حساسیت مراجع و بخش‌های مذهبی‌تر جامعه است. بنابراین تنها چند روز خاص می‌ماند که فاقد حساسیت است. مانند ۱۲فروردین که هیچ برنامۀ خاصی اجرا نمی‌شود و چون به ۱۳ به در چسبیده هفته دوم فروردین را تعطیل می‌کند. در حالی که با حذف تعطیلی ۱۲فروردین تعطیلات نوروز عملا کوتاه می‌شود. منتها به جای ۱۲ فروردین رفته‌اند سراغ ۱۳ به در که مردم نه تنها زیر بار نمی‌روند که احساس می‌کنند ناسیونالیسم ایرانی مورد هدف قرار گرفته و به عنوان مناسک ملی بیشتر پاس می‌دارند و قطعا تعطیل می‌کنند.
۹. در برخی کشورها که تعطیلات دو روز در هفته است مناسبت میان هفته را در پایان هفته و در تعطیلات برگزار می‌کنند. همان گونه که همین حالا در نماز جمعه‌ها از مناسبت‌های هفته یاد می‌شود.
۱۰. سه دین ابراهیمی اسلام و یهود و مسیحیت با هم مرزبندی‌های جدی دارند. خداوند مورد تصریح اسلام الله است (لا اله الا الله) و خدای یهود «یهوه» و خدای مسیح «پدر و پسر و روح القدس». کتاب‌ها هم متفاوت: قرآن، تورات و انجیل. بر این سیاق، روزهای تعطیل هم متفاوت است: جمعه، شنبه و یکشنبه. با این اوصاف تعطیل کردن شنبه شاید حساسیت‌هایی ایجاد کند و اگر واقعا دنبال تعطیل کردن شنبه هستند باید زمینۀ آن را آماده کنند و مهم‌تر از همه توضیح دهند حال که نمی‌توانیم تعطیلی جمعه را حذف کنیم شنبه را می‌توانیم اضافه یا جایگزین پنجشنبه کنیم و این امر اتفاقا نه تنها ربطی به یهود ندارد که برای حفظ جمعه و سنت اسلامی است.
موضوع این گفتار البته شنبه به جای پنجشنبه نیست. این است که سراغ تعطیلاتی بروند که آیین خاصی ندارد و اگر حذف شود اتفاق خاصی نمی‌افتد.
بی‌توجهی به علاقه‌های مردم یادآور وضعیت نوروز ۵۹ است که مرحوم رجایی کفیل وزارت آموزش و پرورش شده و هنوز وزیر نشده بود و می‌خواست تعطیلات دانش‌آموزان را از ۱۳ روز به یک هفته کاهش دهد با این استدلال که زمان رضاشاه هم ۱۳ روز نبوده و تعطیلات رسمی عید در تقویم ۴ روز است و برای محصلین یک هفته. در سال ۵۹ اما در مدارسی که باز بود نیمی از محصلین نرفتند و آن نیم دیگر که به مدرسه می‌رفتند به کلاس نمی‌رفتند و در حیاط تجمع می‌کردند و شعار می‌دادند: تعطیلی رو کم کرده... .
مهم‌ترین چالش دربارۀ ایام تعطیل همین تنوع است. به تعطیلات اسلامی و مشترک با دیگر کشورهای اسلامی نمی‌توانند دست بزنند. تعطیلات خاص مذهبی شیعی هم مورد تأکید مراجع است. می‌ماند دو دسته: اولی «تعطیلات ملی و باستانی» و دومی «سیاسی و انقلابی».
تعطیلات ملی و باستانی ۴ روز نوروز است و ۱۳ به در به اضافۀ روز ملی شدن صنعت نفت. نه نوروز قابل حذف است و نه سیزده و ۲۹ اسفند هم عملا تعطیل است. تعطیلات سیاسی و انقلابی هم از این قرار ۱۴ و ۱۵ خرداد و ۲۲ بهمن. ضمن این که سالروز درگذشت امام و برگزاری در حرم از جنبه سیاسی و انقلابی فراتر رفته و صبغۀ مذهبی هم دارد.
آیا دیواری کوتاه‌تر از تعطیلی سیزده پیدا نکرده‌اند؟ اتفاقا ایرانی‌ها هر تعطیلی را رها کنند این را رها نمی‌کنند! هیچ تعطیلی‌ای به تعطیلی سیزده بدر نیست!»
انتهای پیام/
