به گزارش آوای نشاط، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگو با شبکه روسیاالیوم در پاسخ به سوالی در رابطه با ساز و کار ویژه مالی ایران با اروپا (اینستکس) گفت: این سازوکار مالی نشان دهنده اراده و خواسته اتحادیه اروپا است، بعد از خروج آمریکا از برجام اروپایی‌ها در ماه می ۲۰۱۸ در وین در بیانیه‌ای از سوی خانم موگرینی و وزرای خارجه سه کشور اروپایی یعنی انگلیس آلمان و فرانسه اعلام کردند که دوازده تعهد در برجام وجود دارد که مهم‌ترین آنها عادی سازی روابط مالی با ایران، سرمایه گذاری در ایران، فروش نفت و دستیابی به درآمد حاصل از آن از طریق بانک‌ها، همکاری در حمل و نقل هوایی و دریایی و اینکه انواع همکاری‌ها با ایران تداوم یابد؛ آنها وعده دادند که به خوبی به این بندها پایبند باشند.
وی افزود: آنها برای اجرایی کردن این مساله نیازمند سازوکاری برای دور زدن تحریم‌های آمریکا و یا کاستن از نتایج منفی آن بودند، اروپایی‌ها معتقد بودند که از چند ماه پیش می‌توانستند این سازوکار مالی را اعلام کنند اما مساله بیش از آن چیزی که فکر می‌کردند طول کشید، چه بسا دلیل این تأخیر فشارهای آمریکا و یا خود اروپایی‌ها بود. سازوکاری که اروپایی‌ها اکنون آن را اعلام کرده‌اند تنها یک مقدمه است و سازوکاری مالی به معنای حقیقی نیست. این مقدمه‌ای برای ایجاد ارتباط میان تاجران دو طرف و حفظ روابط تجاری میان ایران و اروپا است و قرار است که این سازوکار گسترش یابد و کشورهای خارج از اتحادیه اروپا و همچنین کالاهای متعددی، نه تنها کالاهایی که مشمول تحریم‌های آمریکا نیست را در بر بگیرد. باید دید که این سازوکار چگونه عمل می‌کند، به نظر من اینستکس می‌تواند به خوبی عمل کند و روش هوشمندی برای دور زدن تحریم‌ها است اما باید دید که چگونه آنرا اجرایی می‌کنند و باید دید که آیا این سازوکار آغازی برای پایبندی اروپا به دیگر تعهدات است.
محمد جواد ظریف در ادامه گفت: اکنون برای اروپایی‌ها مساله مهم‌تر از حفظ منافع ایران، مساله اعتبار و جایگاه خود آنهاست، ما درحال امتحان جایگاه و اعتبار اروپا هستیم. ما از فعالیت‌های خود دست نخواهیم کشید و منتظر اقدامات اروپا نیز هستیم؛ همانطور که می‌دانید من اخیراً به همراه یک هیأت اقتصادی به عراق سفر کردم و معاون رئیس جمهور نیز به سوریه سفر کرد، به کشورهای همسایه سفرهای متعددی داشتیم؛ به ترکیه پاکستان، آذربایجان، افغانستان و همچنین کشورهای همسایه شمالی و روابط برجسته‌ای با روسیه و چین داریم بنابراین ما تمام راه‌های همکاری اقتصادی با تمام کشورهای دوست را به کار می‌گیریم و سازوکار اروپا تنها یک ابزار است و اگر کارآمد بودن خود را ثابت کند به سود ایران و اتحادیه اروپا خواهد بود.
وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به این سوال که شما اعلام کردید این اولین گام اروپا است، گام‌های دیگری که از اروپا انتظار دارید کدامند، گفت: اروپایی تعهداتی به تهران دارند؛ چه در بیانیه ماه می و چه در توافق هسته‌ای. آنها تعهدات زیادی دادند و باید به آن عمل کنند و این تعهدات فروش نفت و کسب درآمدهای آن و تداوم همکاری‌های بانکی را شامل می‌شود، همه این مسائل در بیانیه اروپا آمده است، آنها در نشست ۴+۱ در وین و نیویورک یا همان اعضای باقی مانده در برجام بیانیه‌ای صادر کردند که تعهداتی را شامل می‌شد، آنها باید پایبند باشند و ما منتظر اجرایی شدن تعهداتشان هستیم.
وی در پاسخ به این سوال که بیانیه اخیر اتحادیه اروپا بر دو مساله اساسی تاکید داشت و آن پیوستن ایران به اف ای تی اف و مذاکره در رابطه با موشک‌های بالستیک ایران است، آیا نگران این نیستید که این سازوکار مالی به ابزاری برای فشار به ایران به منظور تحمیل این دو خواسته تبدیل شود؟ گفت:
اروپایی‌ها در ابتدا باید به تعهدات برجامی خود پایبند باشند و در مرحله‌ای نیستند که خواسته‌ای بر ایران تحمیل کنند. ما به برجام پایبند هستیم، آژانس بین المللی ۱۳ گزارش منتشر و تاکید کرده که ایران به برجام پایبند است و همه می‌دانند که آمریکا از این توافق خارج شد و اروپا نتوانست آنرا اجرایی کند. هدف از برجام از سرگیری روابط اقتصادی با ایران و بازگشت آن به حالت عادی بود اما تمام شرکت‌های اروپایی ایران را ترک کردند بنابراین اروپایی‌ها قبل از اینکه در رابطه با مسائل دیگری سخن بگویند در ابتدا لازم است به تعهدات قبلی شأن عمل کنند. من نمی‌خواهم بگویم که آنها تعهداتشان را نقض کردند اما نتوانستند آن را عملی کنند.
ظریف افزود: در رابطه با اف ای تی اف نیز ما لوائح آن را طبق قانون داخلی خود عملی می‌کنیم، جمهوری اسلامی قربانی تروریسم است، ما طبق قوانین داخلی خود با پولشویی مبارزه می‌کنیم، آنچه در مجلس تصویب شده است باید از چند مرحله عبور کند سپس باید دید که مسئولان دولت چه تصمیمی می‌گیرند. دولت پیوستن ایران به این لوائح را تأیید کرده است و به نظر من قرار دادن ایران در لیست سیاه اف ای تی اف از همان ابتدا غیرواقعی بود.
وی در رابطه با موشک‌های بالستیک کشورمان هم گفت: نباید در این رابطه اتهاماتی علیه ایران مطرح کرد؛ همان کاری که اکنون اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها انجام می‌دهند. چیزی که در منطقه اتفاق می‌افتد تزریق سلاح اروپایی و آمریکایی است. این سلاحی که مثلاً مردم یمن را با آن می‌کشند ساخت داخلی نیستند بلکه ساخت آمریکا و یا فرانسه و یا انگلیس و یا اروپا است، آنها باید مسئولیتش را برعهده بگیرند. موشک‌های ایران دفاعی هستند و به جز گروهک‌های تروریستی علیه هیچ طرفی از آنها استفاده نشده است اما سلاح اروپا و آمریکا تا به امروز علیه مردم غزه و کرانه باختری، لبنان، سوریه و همانطور که در اخبار می‌شنویم علیه مردم یمن استفاده می‌شود؛ سلاح آمریکا نه تنها توسط عربستان علیه مردم یمن استفاده می‌شود بلکه سعودی‌ها آن را به گروهک القاعده در یمن نیز می‌دهد، آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها باید مسئولیت این اظهارات را برعهده بگیرند و ایران را به خاطر موشک‌هایی که برای دفاع از خود در دست دارد سرزنش نکنند. این مساله ربطی به توافق هسته‌ای و یا سازوکار مالی اروپا ندارد. مساله مهم این است که اروپایی‌ها قبل از اینکه در رابطه با مسائل دیگری سخن بگویند در ابتدا باید به تعهدات برجام پایبند باشند و بعد از آن مسئولیت تزریق این همه سلاح در منطقه را برعهده بگیرند.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به این سوال که اگر اروپایی‌ها بر تحمیل دو شرط خود اصرار داشتند موضع ایران چه خواهد بود؟ آیا از برجام خارج می‌شوید؟ گفت: ایران گزینه‌های زیادی دارد، این دو شرط ارتباطی با برجام ندارند اما اگر طرف مقابل نخواهد به تعهداتش پایبند باشد در آن صورت گزینه‌های زیادی خواهیم داشت. خروج از برجام یکی از گزینه‌ها خواهد بود، اگر تصمیم بگیریم از برجام خارج شویم این مساله در واکنش به خروج واشنگتن و ناکارامدی اروپا است. ما اینگونه از برجام خارج نخواهیم شد بلکه واکنش به اقدامات طرف مقابل خواهد بود. البته این همه گزینه‌های ما نخواهد بود، ما گزینه‌های زیادی داریم. اروپا باید تصمیماتش را بگیرد و ما متناسب با آن تصمیم‌گیری خواهیم کرد.
خبرنگار روسیا الیوم پرسید، بعد خروج آمریکا از برجام و تحریم تهران ما شاهد پایین آمدن ارزش پول ملی ایران و بالا رفتن قیمت‌ها بودیم، به این معنی که شهروند ایرانی امروز بیش از قبل از برجام تحت فشار است و امروز در ایران انتقاداتی علیه شما و علیه دولت در رابطه با برجام وجود دارد و منتقدین می‌گویند که اوضاع ایران قبل از برجام بهتر بود، جناب وزیر آیا شما از امضای توافق هسته‌ای پشیمان هستید؟ ظریف در پاسخ گفت: خیر، به هیچ وجه!
وی در پاسخ به این سوال که اگر زمان به عقب بازگردد با آمریکا مذاکره می‌کنید: حتماً مذاکره می‌کردیم، با توجه به شرایط و ضرورت‌های آن مرحله ما تلاش می‌کردیم که یک پروژه امنیتی که از سوی رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ما چیده می‌شد را با شکست مواجه کنیم. وارد مذاکرات شدیم و تمام اهداف خود را محقق کردیم، ۶ قطعنامه ضد ایرانی در سازمان ملل را لغو کردیم و برای اولین بار در تاریخ شورای امنیت یک کشور از بند هفتم منشور سازمان ملل خارج می‌شود بدون اینکه از منافع ملی خود دست بکشد و یا گامی علیه منافع ملی خود بردارد. کشورهای دیگری وجود دارد که تمام منابع خود را در اختیار طرف مقابل قرار دادند اما بعد از آن نابود شدند مانند لیبی و کشورهای دیگر.
ظریف در ادامه گفت: ایران بسیاری از اهداف خود را در توافق هسته‌ای محقق کرد، و آنها اهداف بزرگی هستند اما اینکه آمریکا به برجام پایبند نبود این نشان می‌دهد که آنها قابل اعتماد نیستند. می‌توان اینگونه به سوال شما پاسخ داد که آیا اگر در جایگاه جامعه بین المللی بودی توافق پاریس را امضا نمی‌کردی؟ اگر در جایگاه جامعه بین المللی بودی درب‌های یونسکو را می بستی چون آمریکا می‌خواست از آن خارج شود؟ اگر در جایگاه جامعه بین المللی بودی شورای حقوق بشر را منحل می‌کردی به خاطر اینکه آمریکا از آن خارج شد؟ در حقیقت آمریکا کشوری است که قوانین را نقض می‌کند و هیچ اهمیتی به قانون نمی‌دهد، آمریکا تمام معادلات روابط سیاسی بین المللی را نقض کرده و جهان به خوبی این مساله را درک می‌کند، هرجا بروی می‌بینی که رایج‌ترین مساله در جامعه بین المللی رفتارهای یکجانبه آمریکا و نقض قوانین است بنابراین برجام دستاورد بسیار مهمی برای ایران و جامعه بین المللی بود و آمریکایی‌ها با خارج شدن از آن نشان دادند که طرف خوبی در توافقات بین المللی نیستند. هیچ توافقی در دنیا وجود ندارد مگر اینکه آمریکا از آن خارج شده باشد.
