نوای نواحی در دیار کریمان

در این مراسم علیزاده؛ مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان در سخنانی ضمن خیرمقدم به همه هنرمندان و هنردوستان، به ارائه آماری از جشنواره پرداخت و با اشاره به حضور مدیرعامل صندوق اعتبار هنر در مراسم، اظهار امیدواری کرد مشکل بیمه هنرمندان به‌زودی حل شود؛ موسیقی نواحی اینک آینه‌ی تمام نمای باورها و اعتقادات قومیت‌های اصیل ایران بزرگ بوده و خود برگ زرّینی در دفتر تاریخ شکوهمند ایران اسلامی است.

همچنین حمید ملانوری؛ معاون سیاسی و امنیتی استانداری کرمان، در سخنانی گفت: از زمان میزبانی استان کرمان، شاهد تغییر نام جشنواره به موسیقی نواحی بوده‌ایم و میزبانی این جشنواره باعث افتخار این استان است و انتظار مردم استان کرمان این است که با موافقت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، شاهد استقرار دبیرخانه دائمی جشنواره در کرمان باشیم تا بتوانیم همه‌ساله میزبان هنرمندان سراسر کشور باشیم.

وی بابیان اینکه عشق به ذات باری‌تعالی در این نواها متجلی است، هنر را بهترین ابزار برای انتقال فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی به نسل جوان عنوان کرد.

مجتبی حسینی؛ معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سخنان خود اظهار کرد: شاید نخستین تعریف از موسیقی تعبیر مکرری است که می‌گوید : (آن هنگام که زبان از بیان احساسات باز می‌ماند موسیقی آغاز می‌شود.) انسان در گذر عمر خود غم، عشق و اميد و بیم و اندوه و سایر حالات حسی را تجربه می‌کند، و عواطف آدمی آنگاه از بیان زبانی خارج می‌شود و نیازمند زبانی خواهد بود که ژرفای بیشتر، اقتضائات ناب انسانی‌اش فراتر از حدود کلمات و عبارات باشد. اما اگر حس و حالی ورای عواطف شخصی باشد و حس مشترک میان اجتماعی از انسان‌ها، بیان آن چگونه خواهد بود؟

وی بابیان اینکه چگونه می‌توان شور و عشق و اندوه شادمانی قومي را به زبان بی‌زمان نغمه‌ها بازگفت و آن را از کران مندی گذر داد؟ نغمه‌هایی که بیانگر احساسات، عواطف و حالات جمعی می‌شوند ناگزير با آئین‌ها گره می‌خورند و در بستر تاریخ شکلی می‌یابند و سرمایه سترگي می‌شوند، گفت: سرمایه‌ای که وجوه و ظرایف بسیار دارد، این‌گونه نغمه‌ها را به قراری مشترک موسیقی مقامی و نواحی می‌خوانیم، یکی از وجوه آئین مندی موسیقی نواحی است، نغمه‌ها هرکدام روایتی هستند از انسان، و زندگی، آدمی و طبیعت، ما و جهان پهناوری که در اطرافمان می‌بینیم را و این‌همه با رسوم و روش‌ها و آداب پیوند دارد و در تمامی حیات گویی همزاد ماست. سور و سوگ، طرب و طاعت، برمدار و قراری استوارند چنان‌که شادي و شادمانی‌اش هیچ‌وقت از چارچوب شناخت قدر انسان و مرتبه عالی او خارج نمی‌شود و در غمناکی‌اش همچنین، آن‌چنان عواطف انسانی در لایه‌های عمیق موسیقی نواحی ممزوج شده که در شادیانه ها رگه‌ای از اندوه فراق و در غمگنانه‌ها نور امید، توکل کوشش هویداست.

معاون وزیر ارشاد تصریح کرد: مانند کویری که در عین تفدیدگی و حرور به روشنایی کاریز گلستان می‌شود، این صفت ما را به ویژگی دیگری رهنمون می‌شود و آن خاصیت آئینگی است. موسیقی نواحی با قدیمی‌ترین نغمه‌ها و به‌واسطه توأمانی‌اش با اقوام و اقلیم‌های رنگارنگ ایران‌زمین آیینه‌ای است کهمی توايم در آن تصویر و دروغی را مشاهده کنیم، از بلندای تاریخ و از تمامي جغرافیای وطن و این امکان ارمغان کمی نیست براي شناخت فرهنگی که از آن برآمده ایم و به قرن ها بالیده ایم.

حسینی بابیان اینکه جهان جایگاه شناختن و آموختن است، گفت: به‌آسانی پیداست که نیاموختگان و نشناختگان بهره‌ای جز حرمان و هجران نخواهند اندوخت، ملت سرافراز، رشید و متدین ایران باتجربه عمر سرزمین خود و با امید به فرداها به‌درستی می‌دانند که سرمایه ثمینشان شناخت میراث راستین نیاکانشان خواهد بود. خاصه میراثی که نمود خرد، احساسات و آنات جمعی است. معروف است این نکته حکمت‌آمیز که آینده از آن ملتی است که گذشته خود را بشناسد، گنجینه شنیداری موسیقی نواحی افزون بر تمام صفات پیش‌گفته در جهان نو كه قدر تفاوت رنگ‌های رنگین‌کمان را شناخته و فرهنگ‌های مختلف را منبع الهام و مصدر نوآوری می‌داند، داشته کم‌نظیری است.

معاون امور هنری وزیر ارشاد بابیان اینکه موسیقی نواحی آیینه روشني برای تماشا و گفتگوست، یادآور شد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این دوره یکی از وجوه همت خود را روی موسیقی اصیل و الهام‌بخش نواحی می‌داند و برای ارتقا بیشتر و توجه کامل‌تر و برنامه‌ریزی‌های کلان می‌کوشد. موسیقی نواحی در طرح آمایش هنر ایران و در ساماندهی رویدادها جایگاه ویژه دارد که امیدواریم به همت و حميت استادان برجسته و مدیران کاردان عرصه موسیقی به جایگاه شایسته خود برسد.

همچنین  احمد صدری، دبیر جشنواره در این مراسم با ارائه گزارشی از روند برگزاری این دوره از جشنواره تصریح کرد: خوشبختانه در این دوره سطح اجراها و نوازندگی نسبت به دوره‌های قبل فوق‌العاده بالاتر بود که این امر حاکی از اتفاقات بزرگ و مبارکی در حوزه موسیقی نواحی ایران است. امیدوارم همچنان شاهد ارتقا سطوح نوازندگی باشیم تا نوازندگان ما بتوانند در عرصه‌های جهانی کار خود را بهتر ارائه کنند.

در این مراسم بیانیه هیئت انتخاب یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران قرائت شد که در بخش‌های از آن آمده است: یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در حالی به پایان می‌رسد که مبتنی بر برگزاری موفق ادوار گذشته‌ی این رویداد فرهنگی؛ با کوله باری از تجربه؛ میزبان دوباره‌ی حدود دویست نفر از هنرمندان ارزنده‌ی فرهنگ‌های موسیقی مردمی اقصا نقاط کشورمان بودیم. یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در حالی به پایان می‌رسد که مبتنی بر برگزاری موفق ادوار گذشته‌ی این رویداد فرهنگی؛ با کوله باری از تجربه؛ میزبان دوباره‌ی حدود دویست نفر از هنرمندان ارزنده‌ی فرهنگ‌های موسیقی مردمی اقصا نقاط کشورمان بودیم. برای برگزاری این رویداد باشکوه از چند ماه قبل برنامه‌ریزی کردیم، با متخصصان امر مشورت کردیم و در پرتو کارکشتگی کلیه‌ی همکاران محترم جشنواره چه در عرصه‌ی اداری و چه در بخش فنی؛ بازهم به کرمان آمدیم، صحنه‌گردانی کردیم و لذت ناب موسیقی‌های دلپذیر اقوام ایران را به مردم این خطه‌ی معظم چشاندیم.

 در بخش پایانی بیانیه آمده است: با این امید که چیستی و بایستگی جشنواره را به‌روشنی تبیین کرده باشیم؛ به ویژگی‌های یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران می‌پردازیم: در این دوره تلاش کردیم که رویکردی نو و محرک را محور اصلی جشنواره قرار دهیم و آن مقوله‌ی آفرینش ملودی توسط مجریان این‌گونه از موسیقی بود. گزینش این موضوع مبتنی بر تنوع‌طلبی مخاطب دنیای مدرن و نیاز طبیعی نو شدن و گستردگی کارگان هر منطقه صورت گرفت. گر چه ممکن است که مطرح کردن چنین بحثی، گونه‌ای از القا خارج از سنت باشد و در بد بینانه ترین حالت، لقای جشنواره باشد؛ اما خلق ملودی‌های مبتنی و متکی بر سنت با تحریکی چنین می‌تواند اتفاق میمونی باشد و عطای جشنواره. کوشش ما بر این بود که علاوه بر اجرای موسیقی‌دانان اقوام ایرانی درصحنه‌ها، طیف دیگری از هنرمندان را که به وجهی مرتبط با این موسیقی‌ها هستند و در شکل‌گیری دستاوردهای جشنواره مؤثرند به این جمع افزون شوند. بنابراین با دعوت از چند تن از عکاسان حرفه‌ای علاقه‌مند به حیطه‌ی موسیقی نواحی؛ بخش بصری موردنیاز مستندات این رویداد را در قالب کتاب جشنواره بالغ‌تر و حرفه‌ای‌تر ارائه خواهیم کرد. مهم‌تر از این حضور گروهی از ساز سازان معتبر این حوزه‌ی موسیقایی بود که با برگزاری نمایشگاه و ارائه بخشی از کارگاه ساز سازی‌شان در فضایی مناسب و پررفت‌وآمد بخش‌های جنبی جشنواره را نیز پربارتر کرد. هم‌چنین برگزاری سه نشست مفصل پژوهشی با حضور پژوهشگران برجسته کشور وزنه‌ی فنی و علمی جشنواره را نیز سنگین‌تر کردیم که استقبال مناسب، مشارکتی و پویای مخاطبان، بار مسئولیتمان را برای ادوار بعدی گران‌تر می‌کند. برای هماهنگ‌سازی و ایجاد اهداف مشترک در میان جشنواره‌های مختلف بخش موسیقی اقوام در سطح کشور در این دوره برای اولین بار از برگزیدگان بخش نواحی جشنواره جوان دعوت به عمل آمد تا در کنار پیشکسوتان، غنای موسیقایی خود را بیافزایند و برای آموختن و گسترش افق دید خود فرصت و انگیزه‌ی بیشتری بیابند. هم‌چنین دعوت از برگزیدگان جشنواره‌های منطقه‌ای و استانی این نوید را به هنرمندان خواهد داد که تلاش جدی و پیگیری بیشتر و حضور باکیفیت در رویدادهای منطقه‌ای؛ حضور در جشنواره‌ی مهم کشوری را به دنبال خواهد داشت. با این نگاه می‌توان ادعا کرد که در یک‌روند تدریجی و با چیدمان شکل مخروطی این هرم، شکل‌گیری تشکیلاتی به‌هم‌پیوسته و هماهنگ، متشکل از جشنواره‌های منطقه‌ای، استانی و کشوری را شاهد باشیم. در پایان برای کاستی‌ها، کوتاهی‌های احتمالی و خطاهایمان از همه‌ی هنرمندان و متصدیان طلب پوزش می‌کنم. این قول میان ما و شما که کماکان با روشن‌بینی، مشورت، تکیه‌بر کار گروهی و خرد جمعی نقد خویش کنیم و به استکمال کار خود بیاندیشیم. هم‌چنین مراتب سپاس و امتنان خود را از همه‌ی عزیزانی که در برگزاری باشکوه این رویداد مهم فرهنگی یاریمان دادند اعلام می‌کنم.

از دیگر برنامه‌های مراسم اختتامیه، رونمایی از کتاب «منظومه خوانی»؛ جستار دهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران بود؛ اثری که به همت احمد صدری و صادق چراغی نظر، همکاری بهنام شاه‌حسینی و امین صبحی و با حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر موسیقی و رادیو فرهنگ از سوی انتشارات آرون منتشرشده است. همچنین از همه هنرمندان حاضر به شکل یکسان تجلیل شد اما به دلیل کمبود وقت به‌طور نمادین از محمد مرادی متولد 1379 نوازنده دف از استان کردستان به‌عنوان کم سن ترین و علیدوست فلاحتی، متولد 1311 نوازنده سازهای بادی منطقه ایلام به‌عنوان مسن‌ترین هنرمند شرکت‌کننده با اهدا لوحی تجلیل شد.

این دوره از جشنواره از 11 اردیبهشت‌ماه، با حضور هنرمندانی از 21 استان کشور به میزبانی گرم اهالی دیار کریمان آغاز  و به‌طور همزمان آثار آن در شهرستان‌های زرند، رفسنجان، بردسیر، انار، سیرجان، جیرفت، بافت، بم نرماشیر، فهرج و ریگان اجرا شد. درمجموع 55 اجرا در شهرستان‌ها و 67 اجرا در کرمان طی این چهار روز صورت گرفت.

شرکت‌کنندگان اصلی طی روزهای سه‌شنبه، چهارشنبه و پنج‌شنبه، در بخش اصلی جشنواره در اتاق بازرگانی به اجرای آثار خود پرداختند و در بخش جنبی و عمومی نیز  طی سه شب در پارک مادر شهر کرمان هنرمندان اجرا داشتند. درمجموع حدود 200 نفر در جشنواره حضور داشتند.

همچنین طی روزهای برگزاری یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، نشست‌های تخصصی پژوهشی با عنوان‎های؛ «سیر تحول و تطور ساختمان سازه‌های زهی زخمه‌ای در موسیقی اقوام ایران» و نشست «گونه شناسی ـ شیوه شناسی کارکردها و کاربردهای موسیقی شمال خراسان در بیان مفاهیم فرهنگی اجتماعی»، «روش تحقیق در موسیقی  اقوام» و «بررسی مراحل ساخت ساز رباب ایرانی (الگوی خورشید)»  از ساعت 10 الی 12 روزهای چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه در سالن سینمای هتل پارس برگزار شد.

به گفته مدیران اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان، در این دوره از جشنواره 12 نفر از پیشکسوتان، 9 نفر از سازندگان ساز کشوری و 8 نفر از برگزیدگان جوان حضور داشتند و در حاشیه جشنواره، نمایشگاه ساز، کارگاه آموزشی پژوهشی ساز سازی و نمایشگاه کتاب نیز مهیای حضور بازدیدکنندگان بود.

در حاشیه مراسم افتتاحیه جشنواره نیز از علی کریم شجاعی، کهن‌سال‌ترین نوازنده نقاره در استان کرمان تجلیل و سپس نقاره‌خانه بازار کرمان با حضور مسئولان استان افتتاح شد.

بنابراین گزارش احمد صدری، دبیر یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، در نشست خبری این جشنواره بابیان اینکه، موضوع «آفرینش ملودی» اولویت ما برای حضور هنرمندان است، جشنواره‌های موسیقایی مرتبط با موسیقی نواحی به سمت توجه صرف به میراث موسیقایی می‌رفتند اما ما با توجه به قابلیت‌هایی که در این عرصه توسط هنرمندان وجود دارد و این عزیزان می‌توانند با آفرینش ملودی فرهنگ منطقه خود را معرفی کنند و فضا را به سمتی کشاندیم که در یک عرصه غیررقابتی کارهای خود را ارائه دهند.

اقدام ارزشمند دیگری که در این دوره شاهد بودیم، آن بود که در بخش جنبی ستاد اجرایی گروهی را برای حضور در جشنواره دعوت نکرد تا تمامی گروه‌های برگزیده جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای آثار خود را در این بخش اجرا کنند.

نکته قابل‌بیان دیگر اینکه با توجه به غیررقابتی بودن این دوره از جشنواره با اهداء لوح‌هایی از ۲۰۰ هنرمند حاضر تقدیر شد، ولی در مراسم اختتامیه به‌طور نمادین از حسن عیسی پور از سیرجان به‌عنوان کم سن و سال‌ترین و علیدوست فلاحتی، متولد ۱۳۱۱ نوازنده سازهای بادی منطقه ایلام به‌عنوان مسن‌ترین هنرمند شرکت‌کننده با اهدا لوحی تجلیل شد.

پخش کلیپ و اجرای تعدادی از هنرمندان پیشکسوت موسیقی نواحی مختلف ایران از دیگر برنامه های مراسم اختتامیه بود.

 

انتهای پیام/