به گزارش آوای نشاط، بهار امسال در 25 استان و حدود 400 شهر و روستای کشور با بارش‌های تند و سیل‌آسا به‌ویژه در مناطق شمال، غرب و جنوب‌غربی ایران آغاز شد که سیلاب‌های کم‌سابقه‌ای را به دنبال داشت و ریزش‌های جوی چنان در طول 100 سال اخیر بی‌سابقه بود که مردم و مسئولان را غافلگیر کرد و تلفات جانی و مالی بسیاری برجای گذاشت. آبگرفتگی و سیل زندگی مردم استان‌های مازندران، گلستان، لرستان و خوزستان را در انبوهی از گلولای پیچید.
ساکنان مراکز روستایی و شهری در این چهار استان به‌طور همزمان شاهد آبگرفتگی گسترده، طغیان رودخانه‌ها، رانش زمین، قطع درختان، ریزش سنگ و قطع آب و برق بودند. فاجعه سیلاب اخیر چنان شدید بود که برخی خانواده‌های ایرانی را داغدار کرد. افرادی هم که از سیل جان سالم به در برده بودند یا در سوگ عزیزان‌شان نشسته بودند یا در غم و اندوه زندگی گل‌گرفته‌شان روز را به شب می‌رساندند. علاوه‌بر این از سویی شهر را آب برداشته بود اما مردم هنوز آبی برای آشامیدن نداشتند و منتظر امداد مردمی و هلال‌احمر بودند تا به آنها آب و غذایی برسانند. بماند که خانه بسیاری از مردم گلستان و لرستان براثر شدت گلولای و آوار دیگر جای زندگی کردن نبود و آنها را چادرنشین کرده بود اما مردم دست از کار و تلاش برنداشتند و علی‌رغم نابودی خانه و زمین‌های کشاورزی‌شان باز هم آستین بالا زدند و کمر همت به ساختن زندگی دوباره بستند.
در این مدت هریک از مسئولان هم از مناطق سیل‌زده بازدید کردند و به مردم سیل‌زده قول و وعده‌هایی دادند اما حالا که به آخرین روزهای فصل بهار نزدیک می‌شویم هنوز هم ساکنان این استان‌ها با مشکلات بسیاری مانند نبود سیستم سرمایشی و بروز بیماری‌های عفونی و گزش حشرات و گرمازدگی کودکان دست وپنجه نرم می‌کنند. گویی سیل بدبختی مردم این مناطق تمام‌شدنی نیست و سیل‌زدگان خانه به دوش در استان لرستان در کمپ‌هایی زندگی می‌کنند که حتی از امکانات اولیه مانند سرویس بهداشتی محروم هستند. در نخستین روزهای وقوع سیل بسیاری از مردم به صورت جهادی و داوطلبانه برای امدادرسانی به استان‌های سیل‌زده روانه شدند و مسئولان هم در آن ایام وعده‌هایی به این سیل‌زدگان دادند اما وعده‌شان فقط در حد شعار و سخنرانی ماند و مردم هم به زندگی روزمره خود پرداختند و حالا دیگر کسی به فکر آنها نیست.
عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور در جلسات مختلف به مردم استان‌های سیل‌زده قول داده بود تا آخر خرداد ماه همه خانه‌های آسیب‌دیده را مرمت و تعمیر کنند، زیرا همه خانه‌ها شناسایی و شناسنامه‌های‌شان آماده شده است اما علی‌رغم همه وعده‌ها و پیگیری‌های دولت بخشی از مطالبات مردم و مصوبات دولت اجرایی نشد، به‌طوری که هفته گذشته وزیر کشور در چهارمین جلسه قرارگاه بازسازی و نوسازی مناطق سیل‌زده با حضور همه دستگاه‌های ذیربط نسبت به عملکرد بانک‌ها معترض بود چون بانک‌ها نسبت به تعهدات‌شان در زمینه ارائه تسهیلات در مناطق سیل‌زده به خوبی عمل نکردند و درحالی که طبق صورتجلسه‌ها قرار بود قراردادها تا پایان خرداد منعقد شود اما هنوز چنین چیزی اتفاق نیفتاده است.
به‌طوری که سازمان برنامه و بودجه به‌عنوان مسئول تعیین اولویت پرداخت‌ها، از مجموع حدود پنج‌هزار میلیارد تومان تسهیلاتی که مقرر بود تامین شود، حدود سه‌هزار میلیارد تومان را به خزانه فرستاده و خزانه از این میزان صرفا حدود هزار‌و ۷۰۰ میلیارد را پرداخت کرده است. برهمین اساس رئیس قرارگاه بازسازی و نوسازی مناطق سیل‌زده تا دو هفته آینده به بانک‌ها فرصت داد کار انعقاد قراردادها را برای پرداخت تسهیلات به سیل‌زدگان که مقرر بود تا پایان خرداد به نتیجه برسانند، به سرعت نهایی کنند و پس از مدت اضافه شده، بار دیگر در جلسه‌ای اقدامات بانک‌ها بررسی خواهد شد.
فقط ۱۰ درصد از اقدامات در گلستان انجام شده است
محمدتقی زمانی‌نژاد، مدیرکل بنیاد مسکن استان گلستان در مورد آخرین وضعیت ساختوساز در مناطق سیل‌زده استان گلستان گفت: «بارندگی شدیدی که در انتهای سال 97 و در ابتدای سال 98 در استان گستان روی داد به بیش از 500 روستا و چهار شهر آق‌قلا، گمیشان، گنبد و سیمین‌شهر خسارت جدی وارد که عمده‌ترین خسارات در دو شهر آق‌قلا و گمیشان بود. در سیل استان خوزستان حدود 18هزار واحد مسکونی خسارت دیدند که از این تعداد حدود هفت‌هزار و 300 مورد باید احداث و مجدد نوسازی شوند و 10هزار و 500 مورد نیز تعمیراتی است. همچنین از این تعداد حدود پنج‌هزار و 172 واحد شهری و 12هزار و 661 واحد روستایی است. تاکنون از 18هزار واحد مسکونی خسارت‌دیده برای 12هزار و 500 واحد پرونده بانکی تشکیل شده و 12هزار و 167 واحد به بانک معرفی شده‌اند اما درنهایت بانک فقط با یک‌هزار و 800 واحد قرارداد بسته است.
متاسفانه شاهد کندی روند ارائه خدمات بانک‌ها به سیل‌زدگان هستیم، زیرا به واسطه لغو مصوبه قبلی بانک‌ها از سوی هیات دولت و از سوی دیگر به دلیل به‌روزرسانی سیستم بانکی کشور وقفه‌ای در خدمت‌رسانی بانک‌ها به سیل‌زدگان ایجاد شده که هم‌اکنون از بانک‌ها انتظار داریم با افزایش نیروی انسانی و ارائه امکانات روند خدمت‌رسانی به سیل‌زدگان را تسهیل و تسریع کنند، زیرا روستاییان با فرآیند بانک‌ها در مورد چک و سفته آشنایی ندارند.
درحالی که دولت اعلام کرده بود سیل‌زدگان برای دریافت تسهیلات از سفته‌های زنجیره‌ای (سه نفر ضامن یکدیگر) استفاده کنند اما برخی بانک‌ها این روند را نمی‌پذیرفتند و پنج ضامن زنجیره‌ای می‌پذیرفتند که با پیگیری‌های صورت‌گرفته در جلسه روز گذشته این مشکل نیز حل شد.» هم‌اکنون حدود 25میلیارد تومان کمک بلاعوض از سوی دولت به پنج‌هزار خانوار سیل‌زده ارائه شده است و 1200 واحد پی‌کنی، 150 فونداسیون، 50 ستون سقف انجام و کار چهار واحد مسکونی نیز به‌طور کامل به پایان رسیده است اما به‌طور کلی روند ارائه خدمات خیلی کند و آرام پیش می‌رود که امیدواریم طبق قول وزیر کشور، روند بازسازی و تعمیر واحدهای سیل‌زده تا پایان تیرماه به اتمام برسد. هم‌اکنون از حدود 10هزار و 500 واحد تعمیراتی حدود هفت‌هزار و 500 واحد به بانک‌ها معرفی شده‌اند که اگر بانک‌ها روند ارائه تسهیلات را سریع‌تر انجام دهند، بسیاری از واحدهای تخریبی و تعمیری ساماندهی خواهند شد.
متاسفانه علاوه‌بر مشکلات بانک‌ها، روند طولانی و زمانبر بروکراسی اداری شهرداری‌ها و نظام مهندسی نیز یکی از موانع ارائه خدمات به سیل‌زدگان است زیرا تا زمانی که پروانه صادر نشود، متقاضیان نمی‌توانند قسط اول را دریافت کنند، بر همین اساس تاکنون از 100 درصد عملیاتی که باید در استان گلستان صورت گیرد حدود 15 تا 20 درصد کارهای عمرانی اجرا شده است.»
ارائه کند تسهیلات بانکی به سیل زدگان مازندران
سیل بهار امسال در استان مازندران منجر به وارد‌شدن حدود هفت‌هزار میلیارد ریال خسارت به تاسیسات زیربنایی، کشاورزی، واحدهای مسکونی و تجاری و راههای ارتباطی شد، به طوری که خانی مدیرعامل بنیاد مسکن استان مازندران به «فرهیختگان» گفت: «استان مازندران شاهد دو مرحله سیلاب وسیع در این منطقه بود و در این حادثه حدود 6هزار و 800 واحد مسکونی در 12 شهرستان و 179 روستا خسارت دیدند که همه این واحدها در سیستم پایش بنیاد مسکن به ثبت رسیده است و متقاضیان تشکیل پرونده داده‌اند، زیرا مازندران جزء اولین استان‌هایی بود که درگیر سیل شد به همین دلیل سه‌روز بعد از کارشناسی و ارزیابی مناطق سیل‌زده پرداخت کمک‌های بلاعوض به واحدهای سیل زده آغاز شد و اعتبارات لازم نیز از سوی دولت تامین شد و اختصاص یافت.تاکنون حدود 24میلیارد تومان کمک‌های بلاعوض تعمیری و معیشتی به سیل‌زدگان پرداخت شده است که از 6هزار و 800 واحد مسکونی برای 6هزار و 780 واحد پرونده تشکیل شده و 6هزار و 400 پرونده نیز به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند و دوهزار و 798 واحد نیز انعقاد قرارداد بانکی صورت گرفت اما متاسفانه پس از مصوبه دولت برای تغییر سیستم بانکی سرعت عمل بانک‌ها و ارائه تسهیلات کاهش یافت که به همان نسبت نیز با کندی ساختوساز در استان مواجه بودیم، زیرا روند پرداخت وام با بازسازی و تعمیر رابطه مستقیم دارد.
درمجموع پنج‌هزار و 540 واحد تعمیری در استان مازندران داشتیم که پس از دریافت کمک‌های بلاعوض عملیات بازسازی و تعمیر در چهارهزار و 440 واحد مسکونی آغاز شده و در دوهزار و 980 واحد مسکونی نیز تعمیرات به اتمام رسیده است، زیرا مردم با کمک منابع بانکی و کمک‌های بلاعوض توانستند به سرعت واحدهای خود را بازسازی کنند. طبق آخرین مذاکرات با بانک‌ها نیز مقرر شد از روز شنبه آینده سرعت ارائه منابع مالی و خدمات‌رسانی به سیل‌زدگان تسریع شود که در این صورت تا پایان تیرماه بازسازی واحدهای مسکونی تعمیری به اتمام می‌رسد.
هم‌اکنون 669 واحد احداثی در استان مازندران داریم که جزء واحدهای قدیمی و درگیر آبگرفتی‌های وسیع بودند که با پیگیری‌های صورت‌گرفته 292 واحد آواربرداری، 218 واحد صدور پروانه و 110 واحد اجرای فونداسیون انجام شده که در صورت مشارکت مردمی تا پایان شهریور و مهر به پایان خواهد رسید. البته باید توجه داشته باشیم رانش زمین و برف نیز در استان مازندران خساراتی برجای گذاشت، به طوری که علاوه بر خسارت به برخی واحدهای مسکونی جاده‌ها و راههای ارتباطی اصلی نیز تخریب شد و اخیرا از سوی وزارت راه و شهرسازی دو منطقه برای انتقال ساکنان این مناطق به ما معرفی شده که در حال پیگیری واگذاری هستیم تا حدود 60 واحد مسکونی خسارت‌دیده را جابه‌جا کنیم. هم‌اکنون در واحدهای تعمیری حدود 70درصد و در واحدهای احداثی حدود 20 درصد عملیات عمرانی به پایان رسیده است.»
باز هم تاخیر در بازسازی خوزستان
سیل خوزستان از اوایل فروردین ماه امسال در این استان به وقوع پیوست و تا پایان ماه نیز همچنان ادامه داشت. براساس برآورد اولیه وقوع سیلاب اخیر در خوزستان بیش از ۴۰هزار میلیارد ریال خسارت به استان خوزستان وارد کرده است و بسیاری از زمین‌های کشاورزی و دام‌های مردم این استان در اثر سیل نابود شد، به طوری که نصرالله دهقانی رئیس ستاد هماهنگی بازسازی مناطق سیل‌زده استان خوزستان به «فرهیختگان» گفت: «با کمک پنج استان معین کارشناسی و ارزیابی حدود 22هزار واحد مسکونی انجام شد زیرا حدود 150 روستا و 6 شهر از استان خوزستان تحت‌تاثیر سیل قرار گرفت و خسارت‌های جدی به این منطقه وارد شد.»
در اثر سیل 18هزار واحد مسکونی شهری و روستایی آسیب‌دیده و برخی نیز تخریب شدند که تاکنون اطلاعات حدود 16هزار واحد به صورت قطعی در سامانه پایش به ثبت رسیده است. از این حدود سه‌هزار 200 واحد احداثی شهری و روستایی و 12هزار واحد مسکونی نیز تعمیری است. تاکنون بیش از 9هزار و 500 پرونده واحدهای مسکونی را به بانک‌ها معرفی کردیم که تا روز گذشته سه‌هزار و 200 پرونده منجر به انعقاد قرارداد با بانک شد و حتی 600 نفر توانستند اولین قسط تسهیلات بانکی را دریافت کنند ولی به طور کلی حدود 15 تا 20 روز از زمان عملیاتی شدن و اجرایی شدن اقدامات عمرانی در این استان می‌گذرد. متاسفانه بانک‌ها هنوز به صورت جدی پای کار نیامده‌اند و باتوجه به اینکه پول بازسازی مشخصا از منابع بانکی تامین می‌شود تا زمانی که بانک‌ها پرداخت‌های خود را به مردم سیل‌زده آغاز نکنند طبیعتا مردم هم نمی‌توانند عملیات بازسازی و نوسازی واحدهای مسکونی آسیب‌دیده خود را انجام دهند.
همچنین باید توجه داشته باشیم همین میزان ناچیزی که از کار صورت گرفته از محل کمک‌های مردمی و کمک‌های بلاعوض دولت بوده زیرا تاکنون حدود 10میلیارد تومان کمک بلاعوض به حدود دوهزار نفر اختصاص یافته است. هم‌اکنون نمی‌توانیم ارزیابی کلی راجع به میزان اجرایی شدن مصوبات دولت در زمینه مسکن ارائه دهیم چون تازه دو ماه از فروکش کردن آب در استان خوزستان گذشته و حتی در برخی مناطق مانند شادگان فقط 15 روز است که آبی در شهر دیده نمی‌شود و امکان حضور نیروهای ارزیابی و اقدامات عمرانی وجود دارد، به همین دلیل کار تعمیر و بازسازی واحدهای سیل‌زده استان خوزستان تا پایان شهریورماه به طول می‌انجامد.»
وعده‌های دولت به سیل‌زدگان روی کاغذ باقی ماند
برآورد‌های اولیه در سیل استان لرستان حاکی از آن است که سیل در این استان حدود 15هزار میلیارد ریال خسارت برجای گذاشته و به بیش از 72 هزار واحد مسکونی خسارت وارد کرده است، زیرا در اثر این سیل 57 پل و 250 کیلومتر راه اصلی و بزرگراه تخریب شد، متاسفانه علی‌رغم وعده‌های دولت و مصوباتی که برای بازسازی و نوسازی و جبران خسارات در این منطقه داده شده بود هنوز هیچ یک محقق نشده است، به‌طوری که محمد خدابخشی، نماینده الیگودرز به «فرهیختگان» گفت: «پس از وقوع سیل در استان لرستان خسارت‌های بسیاری به مردم این منطقه وارد شد، البته دولت در همان ابتدای امر وعده‌های بسیاری به مردم داد که خسارت‌های به جا مانده از سیل را به سرعت جبران خواهد کرد اما این وعده‌ها همچنان در حد شعار و حرف روی کاغذ باقی ماند و هنوز هیچ یک از وعده‌های دولت روی زمین اجرایی نشده است.
جاده‌ها و راههای ارتباطی بسیاری در لرستان آسیب دید و تخریب شد اما اقدامات دولت فقط در حد ارزیابی و برآورد هزینه و تفکیک وظایف دستگاه‌ها باقی ماند که مشخص کردند حدود 350کیلومتر راه ارتباطی تخریب شده و هزینه بازسازی جاده‌های اصلی حدود 169 میلیارد تومان است.
مردم لرستان پس از سیل هیچ اقدام عملیاتی و اجرایی از این دولت ندیدند و همواره از دولت ناراضی و گلایه‌مند هستند، به همین دلیل نیز به صورت مکرر به فرمانداری و دفاتر نماینده‌های استان مراجعه می‌کنند و خواستار حل مشکلات و پیگیر محقق شدن مطالبات خود در سیل هستند.» نمایندگان استان نیز انتقادات بسیاری به عملکرد مسئولان دستگاه‌های اجرایی دارند، زیرا بعد از گذشت چهار ماه از وقوع سیل در این استان هنوز هیچ اقدام ملموسی از سوی دولت و مسئولان دستگاه‌های اجرایی دیده نشده و دولت هیچ اقدام درخوری برای جبران خسارت سیل‌زدگان استان لرستان انجام نداده است.
اگرچه برخی محورهای مواصلاتی و راههای ارتباطی پس از سیل بازگشایی شده اما هنوز هم تردد در برخی محورها به سختی امکان‌پذیر بوده و به صورت کامل این مشکل حل نشده است. علاوه‌بر این متاسفانه علی‌رغم وعده‌های دولت در مورد ایجاد اشتغال برای سیل‌زدگان استان لرستان هیچ اقدامی صورت نگرفت، چه بسا مشکل بیکاری مردم لرستان پس از سیل حادتر شد، به همین دلیل به دولت پیشنهاد می‌کنیم اگر واقعا می‌خواهند مشکل بیکاری و اشتغال مردم لرستان را حل کنند، زمان اجرای پروژه‌ها مانند کاغذسازی، لاستیک‌سازی و مجتمع گردشگری که پیش از این از سوی نهادهای حاکمیتی کلنگ‌زنی شده بود را سرعت بخشند، زیرا فقط با حرف و شعار مشکلات مردم سیل‌زده و بیکاری جوانان حل نمی‌شود.
وعده‌های دولت به سیل‌زدگان گلستان محقق نشد
شهرام کوسه‌غراوی، نماینده مردم استان گلستان با انتقاد از عدم‌اجرای مصوبات دولت در مناطق سیل‌زده به «فرهیختگان» گفت: «با توجه به سیل و رانش زمین در استان گلستان خسارت‌های بسیاری به مردم این مناطق وارد شد اما فقط در این مدت بازگشایی راههای ارتباطی انجام شد و حتی هیچ توجهی به بازگشایی مسیرهای تخریب‌شده بین مزارع صورت نگرفته است. دولت وعده‌های بسیاری در زمینه ارائه تسهیلات بانکی و بلاعوض به مردم سیل‌زده داده بود اما متاسفانه هیچ پرداختی به مردم انجام نشده و روند کار به کندی درحال پیگیری است.
با توجه به اینکه در اکثر مواقع بعد از بحران با مشکلات بسیار عدیده‌ای مواجه هستیم که در این مواقع مردم ناچارند به تنهایی مشکلات خود را حل و فصل کنند برهمین اساس دولت باید تمهیدات ویژ‌ه‌ای برای این مناطق بیندیشد که به نظر می‌رسد چنین اراده‌ای در دولت وجود ندارد.
خوشبختانه پس از دستور مقام معظم رهبری مدیریت بحران صورت گرفت و بسیاری از نیروهای مردمی و جهادی به میدان آمدند اما هنوز راههای ارتباطی گمیشان بازگشایی نشده و خسارت‌های ناشی از رانش‌های زمین ترمیم نشده است، در حالی که باید مطالعات و تحقیقاتی در این زمینه صورت گیرد زیرا احتمال وقوع چنین آسیبی در آینده نیز چندان دور از انتظار نیست.
متاسفانه بخش عظیمی از مشکلات ما ناشی از این است که بعد از بحران هر یک از دستگاه‌ها و سازمان‌های متولی مشکلات و تقصیرات را به گردن دستگاه‌های دیگری می‌اندازند، در حالی که باید از این فضا دوری کنیم و با جدیت به حل مشکلات مردم سیل‌زده بپردازیم. پیشرفت عملیاتی و جبران خسارت‌های مردم سیل‌زده بسیار ناچیز و در حداقل میزان ممکن صورت گرفته که از دولت می‌خواهیم در راستای تسهیل و تسریع مشکلات مردم به صورت راهبردی عمل کند اما تاکنون اقدامات چشمگیر و جهشی در این زمینه دیده نشده است.»
*فرهیختگان
