به گزارش آوای نشاط، اگر از متروی پانزده خرداد بیرون بیایید و به سمت چهارراه سیروس که تقاطع پانزده خرداد و خیابان شهید مصطفی خمینی است پیاده گز کنید پس از دقایقی در سمت راست خود خیابان ناصرخسرو را خواهید دید.
همان خیابانی سنگ فرش شده‌ای که در ابتدایش پرچم فروش‌ها و در میانه‌اش ورودی سابق شمس العماره قرار دارد آن هم با آن تاریخ کهن خود.
اگر مسیر خود را در همان طریق اولیه ادامه دهید باز هم پس از دقایقی این بار هم در سمت راست خود خیابان پامنار رخ نمایی می‌کند که اگر چه به عریضی ناصرخسرو نیست اما اهمیتش از آن کمتر نیست!
اما پس از گذر از پامنار درست جایی میانه مسیر پیش از رسیدن به خیابان مصطفی خمینی باز هم در سمت راست خود به گذری قدیمی برخواهید خورد که تابلوی ورودیش نوشته شده است "عودلاجان!"
عودلاجان یا اودلاجان مسئله این نیست!
عودلاجان یا اودلاجان از محله‌های قدیمی شهر تهران است که از غرب به خیابان ناصرخسرو، از شرق به ری، از شمال به امیر کبیر و از جنوب به ۱۵ خرداد محدود است و سه محله اصلی امامزاده یحیی، پامنار و ناصرخسرو را در بر می‌گیرد که از نظر تاریخی، به دلیل وجود بناهای تاریخی متعدد، بسیار غنی است.
ساکنان این محله در قدیم بیشتر کلیمی بوده‌اند. زرتشتیانی نیز در این محله سکونت داشتند. همچنین برخی از مشاهیر تاریخ معاصر ایران مانند خاندان قوام الدوله، خاندان مستوفی، نصیرالدوله بدر تاجر ثروتمند و نخستین وزیر فرهنگ دوره پهلوی، سید حسن مدرس، نماینده مجلس شورای ملی و چهره نامدار مشروطیت در عودلاجان ساکن بودند. خانه‌های پراتاق این محله در عرف عوام به خانه قمر خانم معروف بوده‌است.
مرمت اقدامی مورد نیاز برای بافت فرسوده!
این محله قدیمی که بعد از دهه ۴۰ از اهمیتش کاسته شد و رفته رفته به محل تجمع معتادان و باربران تبدیل شده و خلاصه دیگر آن جلال و جبروت خود را نداشت و از رنگ و نا رفته بود.
در ابتدای سال ۹۰ و با تصمیم اعضای شورای شهر تهران و شهرداری تهران طرحی برای مرمت این محله قدیمی تهران کلید خورد طرحی که آنقدر بزرگ بود که برخی انجام آن را کار نشد متصور بودند.
هرچند به واقع عظمت این کار آنقدر بزرگ بود که تا سال ۹۵ به طول انجامید اما برخی در این مسیر ۵ ساله نرسیدن بودجه لازم برای مرمت دلیل طولانی شدن این پروژه مطرح کردند.
اما سرانجام نیمه سال ۹۵ مرمت به پایان رسید و عودلاجان به اولین راسته صنایع تهران تبدیل شد راسته‌ای که حجره های آن بیشتر کارگاه‌های ساخت صنایع دستی بوده و همزمان اقدام به فروش نیز می‌کردند.
ویلا به جای عودلاجان!
همه چیز برای عودلاجان خوب پیش می‌رفت و این بازارچه و محله قدیمی داشت جان می‌گرفت که به یکباره در ابتدای اردیبهشت امسال سر و کله یک گذر-راسته جدید برای صنایع دستی تهران پیدا شد.
هرچند این گذر-راسته ناآشنا نبود و مردم تهران آن را می‌شناختند اما سالها بود تحرک قبلی خود را از دست داده بود و شبیه مرده‌ای بود که شهرداری تهران و سازمان میراث فرهنگی تلاش کردند آن را احیا کنند.
این معبر همان خیابان استاد نجات اللهی یا ویلای سابق بود که در ابتدای آن از سمت خیابان کریمخان تجمع مغازه‌های فروش صنایع دستی وجود دارد.
به محض مطرح شدن نام خیابان ویلا به عنوان راسته صنایع دستی اولین سوال مطرح شد که چرا با وجود داشتن بازارچه صنایع دستی عودلاجان چنینی راسته‌ای نامگذاری شده است.
اقدامی که به زعم برخی از کارشناسان یک موازی کاری و دوباره کاری ارزیابی شد.
صنایع دستی مزیت اصلی کشورمان
پیروز حناچی شهردار تهران عصر روز ۲۰ خرداد در مراسم افتتاح راسته صنایع دستی در خیابان نجات الهی گفت: یکی از مزایای اصلی کشورمان صنایع دستی است.
وی افزود البته از این پتانسیل استفاده نکرده‌ایم و توجه کافی به این دارایی ارزشمندشان نکرده‌ایم. چرا خارجی‌ها اصفهان را به عنوان یک مقصد گردشگری انتخاب میکنند؟ حتماً به خاطر ساخت و سازهای مدرن فعلی نیست بلکه به خاطر آن آثار باستانی و‌تاریخی به جا مانده است.
حناچی خاطرنشان کرد: در منشورهای بین‌المللی آمده که گردشگری و میراث فرهنگی دو بال توسعه آفرین هستند به طوری که سال گذشته یونسکو اقتصاد مبتنی بر فرهنگ را مطرح کرد.
داشتن چند راسته صنایع دستی موازی کاری نیست!
علی اصغر مونسان در حاشیه مراسم افتتاح راسته صنایع دستی در خیابان شهید نجات‌الهی در پاسخ به سوال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه مشابه خیابان نجات‌الهی در منطقه ۱۲ شهرداری تهران و در بازار عودلاجان وجود دارد آیا این یک موازی‌کاری به حساب نمی‌آید؟ گفت: منطقه عودلاجان با همکاری سازمان میراث فرهنگی و شهرداری منطقه ۱۲ احیا و مرمت شد.
وی گفت: ما خودمان پس از مرمت، آنجا را به راسته صنایع دستی تغییر دادیم و عملکرد خوبی را هم در آنجا شاهد بودیم.
مونسان افزود: داشتن چند راسته صنایع دستی در چند منطقه یک شهر مثل شهر تهران به هیچ عنوان با یکدیگر منافاتی نداشته و مصداق موازی‌کاری نیست.
رئیس سازمان صنایع دستی گفت: وقتی ما در سال گذشته ۶۰۰ میلیون دلار حجم صادرات صنایع دستی کشورمان بوده و در افق چشم‌انداز قصد افزایش این عدد به ۲ میلیارد دلار را داریم پس طبیعی است که در یک شهر و در کل شهرهای کشور، متعدد راسته صنایع دستی داشته باشیم.
پیش از خیابان ویلا در عودلاجان راسته صنایع دستی داشتیم
احمد مسجد جامعی عضو شورای اسلامی شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی فارس در خصوص راه اندازی راسته صنایع دستی با اشاره به این مطلب که شاید در نگاه اول داشتن دو بازار صنایع دستی معنای موازی کاری داشته باشد،گفت: اما با نگاهی جامع تر به این خواهیم رسید که وجود بازارهای صنایع دستی با یکدیگر منافاتی ندارد.
وی در پاسخ به این سوال که در سال‌های قبل شنیده می‌شد که برخی اجناس غیر ایرانی و حتی ساخت چین در خیابان ویلا فروخته می شده است آیا فکر میکنید گردشگران با توجه به این موضوعات باز هم به راسته صنایع دستی در خیابان ویلا اعتماد خواهند کرد، گفت: من موضوعی فراتر را می خواهم بگویم و آن هم این است که این کارها یک پاشنه آشیل دارد.
مسجد جامعی گفت: من در همان مراسم افتتاح راسته صنایع دستی در خیابان ویلا در جمع دوستان موضوعی را گفتم که آقای مونسان و حناچی هم این موضوع را قبول کردند که باید هر کدام از این بازارها یک پیوست اجتماعی داشته باشد.
وی ادامه داد: البته عودلاجان یک تفاوت با ویلا هم دارد و این است که در خیابان ویلا یک بستر طبیعی برای صنایع دستی ایجاد شده است و در کنار آن هتل های زیادی ساخته شده و دفاتر هواپیمایی در آنجا حضور دارند و در آنجا از دهه ۵۰ یک بستر طبیعی برای فروش اشیای گران قیمت و عتیقه و صنایع دستی وجود داشته است.
مسجد جامعی افزود: البته یادمان باشد که در عودلاجان ما یک ظرفیت کارگاهی داریم که ساخت یک تکه صنایع دستی را هم می شود دید. علی ایحال باید خیابان ویلا را دومین راسته صنایع دستی نامید زیرا ما در عودلاجان این را داشتیم.
ضرورت داشتن بازارهای متعدد
محمدجواد حق شناس عضو شورای اسلامی شهر تهران در خصوص راه اندازی راسته صنایع دستی گفت: صنایع دستی ۳ میلیون شاغل دارد و باور ما این است که تهران حداقل در همه مناطقی که گردشگری در آن موضوعیت دارد مثل شمیران، ری، عودلاجان و منطقه ۶ باید یک راسته صنایع دستی داشته باشد و ما اعتقادمان این است که باید در مناطق شرق و غرب تهران هم که ورودی های تهران محسوب می‌شود راسته‌ها و بازارهای صنایع دستی داشته باشیم تا به یک برند جهانی تبدیل شویم.
حق شناس گفت: هرچقدر بتوانیم عرضه صنایع دستی را افزایش بدهیم آن هم با توجه به ابر شهر بودن تهران کار خوبی کرده ایم.
وی خاطرنشان کرد: مگر می‌شود کسی که هتل محل اقامتش در شمال شهر تهران است را بگوییم ساعتها در ترافیک بمانید و فقط بروید در عودلاجان خرید کنید؟
این عضو شورای اسلامی شهر تهران گفت: از نظر ما باید بازارهای تخصصی صنایع دستی مثل گلیم، گبه، نقره، مینا، خاتم و سایرین را ایجاد کرده و به نظرم باید در هر منطقه شهرداری یک بازار صنایع دستی داشته باشیم.
حق شناس افزود: امروز با این واقعیت مواجه هستیم که ظالمان کشورمان را تحریم کرده اند و قدرت فروش نفت و مواد پتروشیمی را نداریم و می شود از این فرصت ایجاد شده در حوزه صنایع دستی استفاده کنیم.
وی افزود: ما در سال رونق تولید ملی قرار داریم که باید برای شناساندن صنایع دستی کشورمان به جهان استفاده کنیم.
و نکته آخر!
هرچند داشتن راسته‌های صنایع دستی با استدلال‌های عنوان شده از سوی مدیران و مسؤولان امری منطقی به ذهن می‌رسد اما نباید ساخت راسته‌های جدید باعث شود که گذرهای قبلی به دست فراموشی سپرده شوند.
