سلامت مردم زیر تیغ گران فروشان لبنیات

به گزارش آوای نشاط، پوکی استخوان، افزایش فشار خون، افزایش احتمال ابتلا به سرطان و... این‌ها بخشی از خطرات حذف لبنیات از سبد غذایی خانواده‌ها است. مواد غذایی که طی ماه‌های گذشته با رشد ۳۰ درصدی قیمت همراه بوده‌اند. 

با توجه به این که افزایش قیمت شیر خام و محصولات لبنی در حد نرخ تورم برای حفظ خط تولید کارخانجات لبنی، اجتناب ناپذیر است، به گفته کارشناسان در صورتی که دولت یارانه‌ای به این بخش اختصاص ندهد، حجم این ماده غذایی در سفره‌های مردم به صورت معناداری کاهش می یابد.

آمارها نشان می‌دهد سرانه مصرف شیر در سال ۲۰۱۶ در ایران ۲۷ لیتر بوده است در حالی که در کشور ایرلند این رقم به ۱۲۵ لیتر و پس از آن در کشور فنلاند به ۱۲۰ لیتر می‌رسد. بر اساس نظر کارشناسان در سال‌های اخیر با افزایش قیمت لبنیات همواره شاهد کاهش مصرف این ماده غذایی در جامعه بوده‌ایم که این موضوع به افزایش شیوع بیماری‌ها و به خطر افتادن سلامت جامعه خصوصأ کودکان و سالمندان منجر شده و به تبع آن هزینه‌های درمانی کشور افزایش خواهد یافت.

این در حالی است که دولت می‌تواند با اعطای کارت‌های یارانه برای خرید محصولات لبنی هم به امنیت غذایی کشور کمک کند و هم زمینه ساز رونق تولید در کشور باشد. تجربه اعطای یارانه در کشورمان و سایر کشورهای توسعه یافته نیز خود مبین این امر است.

*افزایش غیرقانونی لبنیات

افزایش قیمت لبنیات درحالی رخ داد که مسؤولان سازمان تعزیرات حکومتی معتقدند افزایش قیمت غیر قانونی بوده و این محصولات بر اساس نرخ مصوب باید تا ۶ درصد افزایش قیمت داشته باشد، و افزایش جدید قیمت لبنیات غیرقانونی است.

محمدعلی اسفنانی مدیرکل تعزیرات حکومتی شهر تهران درخصوص افزایش قیمت لبنیات توضیح داد: شرکت‌های تولیدکننده لبنیات بین ۳۵ تا ۳۸ نوع کالا تولید می‌کنند که سه نوع از کالاها مشمول قیمت‌گذاری اجباری و مابقی تابع عرضه و تقاضاست.

وی با اشاره به سه نوع کالایی که مشمول قیمت گذاری اجباری می‌شوند گفت: قیمت شیر، پنیر و ماست دارای یک قاعده است. سازمان حمایت در مواردی که اجازه ۶ درصد افزایش قیمت را دارد به این بخش مجوز دهد اما اعطای مجوز برای مازاد بر ۶ درصد افزایش قیمت، با ستاد تنظیم بازار است.

مدیرکل تعزیرات حکومتی شهر تهران با انتقاد از اینکه افزایش قیمت‌ها بدون این مجوزها صورت می‌گیرد، گفت: البته تولیدکنندگان توجیهاتی هم دارند که در برخی موارد واقعی است اما معتقد به تغییر ساز و کار قیمت‌ها هستم.

وی ادامه داد: اینکه همه شرکت‌های تولیدی اعم از دامداران، میهن و چوپان و غیره قیمت شیر را به یک قیمت عرضه کنند درست نیست چراکه پروسه تبدیل شیر به محصول نهایی، نوع دستگاه‌ها و ظرف‌ها در هر شرکت متفاوت است ضمن اینکه مشتری هم حق انتخاب دارد.

اسفنانی با تأکید بر اینکه شرکت‌های تولید شیر خام طبق قانون مکلف به رعایت قیمت عرضه شیر خام هستند، بیان داشت: در حال حاضر افزایش جدید قیمت لبنیات غیرقانونی است.

مدیرکل تعزیرات حکومتی شهر تهران با بیان اینکه تعزیرات به عنوان یک مرجع قضایی در آخرین پروسه تولید توزیع و تأمین و مصرف قرار داشته و در راستای حمایت از حقوق مصرف کنندگان اقدام می‌کند گفت: قانون به ما اجازه برخورد با متخلفان از قانون را داده اما اینکه برخی تصور می‌کنند تعزیرات همه کاره است تصور درستی نیست.

وی همچنین از نگاه جزیره‌ای به پروسه تولید محصول از مزرعه تا منزل مردم را از بزرگترین ایرادات در سیستم مدیریتی کشور برشمرد و گفت: باید عکس این موضوع اتفاق بیفتد.

اسفنانی یادآور شد: هر یک از شرکت‌های تولیدی و تعاونی شیر در جلسات ستاد تنظیم بازار، داعیه ای برای خود دارند و هزینه و سود خود را محاسبه می‌کنند. از طرف دیگر کارخانه شیر هم سود و هزینه‌های خود را محاسبه می‌کند و مصرف کننده هم ادعا می‌کند توان خرید شیر به این مبالغ را ندارد. در این شرایط ما نیازمند یک نگاه فراسازمانی هستیم. اگر قاعده قیمت‌گذاری رعایت شود حقوق مصرف کننده و تولیدکننده رعایت خواهد شد.

*کاهش قدرت خرید لبنیات

از سوی دیگر مردم جامعه از افزایش قیمت لبنیات گلایه داشته و عنوان می‌کنند به دلیل افزایش قیمت لبنیات توانایی خرید روزانه لبنیات را ندارند، موضوعی که از سوی معاون کل وزارت بهداشت نیز تأیید شد.

ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: تجربیات سال‌های گذشته نشان می‌دهد زمانی که قیمت لبنیات افزایش پیدا می‌کند و در کشور شرایط تورمی وجود داشته باشد، قدرت خرید کاهش پیدا خواهد کرد، این درحالی است که طی روزهای گذشته شاهد افزایش قیمت لبنیات بوده‌ایم و این موضوع سبب کاهش مصرف شیر و فراورده‌های لبنیاتی به طور قابل توجهی شده است.

وی با بیان اینکه از سال گذشته نیز شاهد افزایش شدید قیمت در لبنیات بوده‌ایم گفت: در آن دوره نیز این موضوع باعث کاهش مصرف لبنیات در کشور شد.

حریرچی درخصوص سیاست‌های لازم برای افزایش مصرف لبنیات در کشور توضیح داد: امیدواریم با دو روش کنترل قیمت لبنیات و صرف سوبسید در زمینه قیمت بتوانیم میزان مصرف لبنیات در کشور را افزایش دهیم.

معاون کل وزارت بهداشت گفت: امیدواریم با تأمین شیر و لبنیات برای گروه‌های سنی مختلف، خصوصا دانش‌آموزان و خانواده‌های آسیب‌پذیر بتوانیم از بروز پدیده کاهش مصرف لبنیات پیشگیری کنیم.

*خطرات حذف لبنیات از سبد خانوار

هشدارهای کارشناسان نشان می‌دهد حذف لبنیات از سبد غذایی خانوار منجر به بروز بیماری‌های مختلفی خواهد شد، بیماری‌هایی که سلامت کودکان، سالمندان و زنان باردار را بیش از سایرین تهدید خواهد کرد.

سپیده دولتی کارشناس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در خصوص عوارض حذف لبنیات از سبد غذایی خانوار به خبرنگار سلامت فارس توضیح داد: لبنیات یکی از ۶ گروه اصلی هرم غذایی است که بر اساس آن توصیه شده هر فرد سالم باید روزانه ۲ تا ۳ واحد لبنیات مصرف کند.

وی با بیان اینکه مواد غذایی مانند دوغ، پنیر، شیر و کشک در گروه لبنیات قرار دارند، گفت: این مواد غذایی منبع غنی از کلسیم محسوب می شوندکه می‌توانند نیاز بدن را به کلسیم برطرف کنند و  همچنین دارای مواد مغذی دیگری همچون پروتئین ،ویتامین‌های گروه  B از جمله B۲ ،A ، فسفر، پتاسیم و روی هستند.

دولتی با بیان اینکه بدن برای حفظ سلامت دندان و استحکام استخوان‌ها به کلسیم نیاز دارد، توضیح داد: وجود کلسیم برای عملکرد بهتر قلب و عروق و عضلات بدن ضروری است.

کارشناس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تصریح کرد: تحقیقات مختلف نشان داده است که کلسیم موجود در مواد لبنی می‌تواند باعث کاهش ابتلا به برخی از سرطانها همچون کولورکتال و تخمدان  و کنترل فشار خون شود همچنین این ماده غذایی می‌تواند از بروز اضافه وزن و چاقی  نیز جلوگیری کند.

دولتی با بیان اینکه میزان دریافت کلسیم در گروه‌های سنی مختلف متفاوت است، توضیح داد: کودکان ۱ تا ۳ سال به ۷۰۰ میلی‌گرم، کودکان ۴ تا ۸ سال به ۱۰۰۰ میلی‌گرم، افراد ۹ تا ۱۸ سال به ۱۳۰۰ میلی‌گرم ، افراد ۱۹ تا ۷۰ سال به ۱۰۰۰ میلی‌گرم و افراد بالای ۷۱ سال به ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم نیاز دارند.

کارشناس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: مقدار کلسیم در یک لیوان شیر یا ماست حدود ۳۰۰ میلی‌گرم است البته به غیر از منابع لبنی می‌توان از سبزیجات برگ سبز همچون برگ شلغم، اسفناج، بادام درختی ، دانه کنجد ، ماهی‌های دریایی مانند ساردین و سالمون کلسیم را دریافت کرد.

وی با اشاره به حذف یارانه لبنیات طی سال‌های گذشته توضیح داد: با بروز این اتفاق به مرور مصرف لبنیات در جامعه کاهش یافت و در حال حاضر ما شاهد خانواده‌هایی هستیم که به خاطر اختصاص دادن در آمد های خود به مایحتاج‌های ضروری‌تر به طور کلی سهم خرید شیر، ماست و دوغ از سبد غذایی روزانه آنها حذف شده است و به صورت هفتگی از این گروه غذایی ارزشمند ، مفید و ضروری مصرف می‌کنند.

*پایین بودن سرانه مصرف شیر کشور

وی در اظهار داشت :آمارها نشان می‌دهد سرانه مصرف شیر در سال ۲۰۱۶ در ایران ۲۷ لیتر بوده است در حالی که در کشور ایرلند این رقم به ۱۲۵ لیتر و پس از آن در کشور به فنلاند به ۱۲۰ لیتر رسیده است.

دولتی ادامه داد: از آنجایی که مصرف لبنیات برای گروه‌های سنی کودکان، سالمندان و زنان باردار  به خاطر شرایط فیزیولوژیکی بدن ضروری است گفت: حذف لبنیات از وعده غذایی این افراد منجر به افزایش بروز پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی و عروقی می شود.

کارشناس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تصریح کرد: برای جبران کاهش مصرف لبنیات دولت باید یارانه به لبنیات تخصیص دهد تا با کاهش قیمت لبنیات خرید این گروه غذایی برای همه اقشار امکان‌پذیر شود در غیر این صورت با افزایش بروز مشکلات و بیماریهای استخوانی و ناتوانی در افراد میانسال و سالمند در طی چند سال آینده  این امر می‌تواند هزینه سنگینی به نظام سلامت برای درمان این تبعات تحمیل کند.

*دولت از وضعیت نابسامان لبنیات باخبر است؟

موضوع گرانی و نابسامانی بازار لبنیات طی روزهای گذشته صدای نماینده‌گان مرم در مجلس را نیز درآورد به طوری که یکی از نمایندگان به دولت تذکر داد تا به وضعیت نابسامان لبنیات رسیدگی کند.

سیدمحمدجواد ابطحی نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی به انتقاد از وضعیت نابسامان لبنیات پرداخت و توضیح داد: آیا دولتمردان از وضعیت شیر، پنیر و ماست که غذای لایموت قشر مستضعف است، باخبرند؟ این وضعیت بسیار شکننده بوده، به همین دلیل از رئیس جمهور درخواست دارم به این موضوع ورود پیدا کند.

وی با اشاره به تخصیص ۱۴ میلیارد دلار برای کالاهای اساسی افزود: این مبلغ برای بهبود وضعیت کالاهای اساسی تخصیص یافته بود، دولت هر چه سریعتر به این موضوع ورود کند و به غذای اساسی و روزانه مردم توجه کند.

 با توجه به افزایش قیمت لبنیات و تورم موجود همچنین هشدارهای کارشناسان حوزه سلامت درخصوص روند نزولی مصرف این مواد غذایی در جامعه باید دید دولت چه راه حلی را برای حل این معضل پیش خواهد گرفت تا از تحمیل هزینه‌های عوارض کاهش مصرف لبنیات بر نظام سلامت جلوگیری کند.