استاد حوزه در شرح دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه نوشت: اگرچه برای عبادت‌هایی مانند نماز، حج، زکات، جهاد و مانند آن ثواب‌های عظیم ذکر شده یا مستحبات، پاداش‌های فراوانی دارد برای هیچ یک از آنها پاداشی که برای روزه آمده، دیده نشده است.
امسال درحالی به ماه مبارک رمضان و میهمانی الهی وارد شدیم که ویروس کرونا همچنان مردم را خانه‌نشین کرده؛ با وجود سختی‌های ناشی از قرنطینه و طرح‌های مرتبط آن می‌توان با استفاده از فرصت قرنطینه، مقدمات ورود به ضیافت الهی را با دعاهای امام سجاد (ع) فراهم کنیم. سیدالساجدین در دعای چهل و دوم، پس از ختم قرآن به راز و نیاز به درگاه الهی پرداختند که فرازهایی از این دعا را به منظور بهره برداری بیشتر هنگام تلاوت آیات الهی در ماه مبارک ذکر کردیم.
اینک بخش‌هایی از دعای چهل و پنجم صحیفه را مرور می کنیم؛ دعایی که امام سجاد (ع) در وداع از ماه رمضان زمزمه کردند ولی به سفارش برخی بزرگان این دعا را قبل از پایان یافتن این ماه الهی با گوش جان می شنویم تا قدر این ماه را بیش از پیش دریابیم و طعم بندگی را بهتر بچشیم و در زمان تلاوت قرآن با حضور قلبی بیشتر کلام الهی را بنوشیم.
صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت (ع)، گرامی داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی و اشارات تاریخی را به زبان دعا مطرح کردند.
سیدالساجدین در دعاهای خود به نعمت‌های مختلف خدا اشاره کرده و درباره فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت نکات فراوانی را بیان کرده اند و دعای بیستم صحیفه سجادیه به نام مکارم الاخلاق یکی از معروف‌ترین دعاهای آن حضرت است.
امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نور اللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
آیت الله حسن ممدوحی کرمانشاهی استاد حوزه در کتاب چهارجلدی شهود و شناخت به ترجمه و شرح صحیفه سجادیه پرداخته است و آیت الله عبدالله جوادی آملی مفسر قرآن کریم در مقدمه این کتاب از ممدوحی به صاحب علم صائب و عمل صالح یاد کرده است.
امام سجاد (ع) هنگام وداع با ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند «خدایا! بر محمد و آل محمد پاداش تمام روزه داران و عبادت کنندگان را در ماه رمضان تا قیامت بر ما مکتوب بفرما.»
ممدوحی نوشت: اگر پاداش روزه قابل بیان بود، ذکر می شد ولی عجیب آن که یک بیان اجمالی در حدیث قدسی هست که درباره هیچ یک از عبادت ها و اعمال نیک دیگر دیده نشده است، زیرا اگرچه برای عبادت هایی مانند نماز، حج، زکات، جهاد و مانند آن ثواب های عظیم ذکر شده یا مستحبات پاداش های فراوانی دارد اما برای هیچ یک از آنها پاداشی که برای روزه آمده، دیده نشده است.
وی با استناد به حدیث قدسی «روزه برای من است و من خود پاداش آن هستم» افزود: نکته این حدیث آن است که روزه ترک کردن و معلوم است دوری کردن و ترک کردن جز با اخلاص صد در صد امکان ندارد. یعنی انسان در سری ترین مراحل ضمیر و مراتب باطن خود می بیند که باید ملتزم به تکلیف باشد تا روزه تحقق یابد و هرگز نمی توان در ظاهر روزه دار بود ولی در باطن و جان نه، بلکه تحقق آن فقط به این است که انسان با همه وجود، تمام مراتب روزه را عملی سازد و در نهاد و باطن جان خود به ادای آن مشغول باشد.
به عبارت دیگر غفلت در حین عمل ممکن است ولی روزه دار در ترک مفطرات (آنچه روزه را باطل می کند) پیوسته آگاهانه عمل می کند و می داند چرا ضعف، گرسنگی و تشنگی، او را می فشرد و می داند در ترک آن هیچ گاه ریا ممکن نیست. اگر ترک به طور کامل صورت گیرد، در نهانی ترین حالت ها نیز نباید مبطل روزه را انجام دهد و دراین کار هم چنان که یادآور شدیم، هرگز ریا ممکن نیست. بنابراین چون روزه، عمل خالص محض بوده و فقط برای خداست، خداوند نیز خود جزای آن است.
ممدوحی افزود: هر عبادتی در ماه رمضان فضیلتی ویژه دارد. یعنی اگر روزه ماه برای کسی ممکن نباشد، عبادت در آن، خود به طور جداگانه از فضیلتی ممتاز برخوردار است. از این رو امام سجاد (ع) از خدا درخواست کرده که توفیق و پاداش عابدان را در این ماه نصیب او گرداند. درخواست اجر و پاداش به معنای تقاضای توفیق بر اصل عمل است که پاداش خاص خود را در پی خواهد داشت. زیرا برای کارناکرده، جزا و پاداش معقول نیست. بنا بر این درخواست پاداش، به معنای آن است که کار انجام گرفته، به بهترین صورتی باشد که اجر عظیم آن، تقرب به خدا باشد، نه آن که برای کار ناکرده تمنای اجر و پاداش کند. چون کمال انسانی در گرو رنج و زحمت است.
