پاسخ به برخی سوالات درباره ETF؛ دو روز دیگر برای شرکت در پذیره نویسی صندوق واسطه گری مالی یکم فرصت باقی است

مردمی کردن اقتصاد، تعمیق بازار سرمایه، جمع آوری نقدینگی خرد و ایجاد امکان دسترسی آحاد مردم کشور به بازار سرمایه و انتفاع عامه مردم از رشد این بازار، به عنوان اهداف تشکیل این صندوق ذکر شده است.
در عین حال، شفافیت قیمتی، پایین بودن ریسک به دلیل داشتن ترکیبی از سهام ارزنده بانکی و بیمه ‏ای و بازارگردانی در راستای حمایت از سرمایه ‏گذاران خرد مزایای خرید واحدهای صندوق واسطه گری مالی یکم خواهد بود.
بر این اساس، متقاضیان برای خرید واحدهای این صندوق با ۲۰ درصد تخفیف ( ۳۰ درصد تخفیف نسبت به قیمت های روز ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹)، امروز سه شنبه سی ام اردیبهشت ماه و فردا چهارشنبه سی و یکم اردیبهشت ماه فرصت خواهند داشت.
ارزش تقریبی سهام قابل معامله در صندوق واسطه گری مالی یکم در روز ۱۳ اردیبهشت ماه امسال، ۲۳.۸۰۰ میلیارد تومان عنوان شده است.
در این راستا، وزارت امور اقتصادی و دارایی با هدف شفاف سازی و رفع ابهامات، به مهم ترین سوالات موجود در زمینه صندوق واسطه‏ گری مالی یکم(ETF)پاسخ داده است که در زیر می آید:
سوال (۱):  چرا فرآیند عرضه واحدها به ‏صورت بلوکی نبوده و در قالب(ETF)درنظر گرفته شده است؟
پاسخ: دولت می‏توانست به راحتی سهام خود در سه بانک و دو شرکت بیمه را از طریق بورس به فروش رساند؛ لیکن عرضه سهام به‏صورتETF، با هدف مردمی کردن اقتصاد (افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه) و انتفاع عامه مردم(حتی افرادی که تاکنون در بازار سرمایه فعال نبوده اند) از رشد بازار سرمایه صورت گرفته است.
سوال (۲): باتوجه به این‏که صندوق ‏های سرمایه ‏گذاری قابل معامله در بورس(ETF)سه صندوق(واسطه ‏گری مالی، خودروسازی و صنایع فلزی و صنایع پالایش نفت و پتروشیمی) هستند، آیا فردی که با کد ملی (یا کد بورسی) خود در صندوق اول (واسطه ‏گری مالی یکم) تا سقف ۲ میلیون تومان پذیره ‏نویسی می‏کند، امکان پذیره ‏نویسی در سایر صندوق‏ ها را دارد یا خیر؟
پاسخ: بله، منعی برای پذیره ‏نویسی در سایر صندوق ‏ها وجود ندارد؛ لیکن تخفیف درنظرگرفته ‏شده فقط برای یک صندوق اعمال می‏شود. (فعلاً چنین تصمیمی اتخاذ شده و بستگی به میزان استقبال مردم از صندوق واسطه گری مالی یکم دارد.)
سوال (۳): مدت انجام پذیره ‏نویسی صندوق واسطه‏ گری مالی یکم تا چه روزی ادامه دارد ؟
پاسخ: شروع پذیره ‏نویسی از بامداد روز یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ماه ۹۹ لغایت ساعت ۲۴ روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ماه امسال انجام می شود.
سوال (۴): پذیره ‏نویسی واحدهای صندوق از چه طرقی قابل انجام است؟
پاسخ: پذیره ‏نویسی واحدهای این صندوق از طریق کارگزاری‏ های بورس، سامانه‏ های آنلاین معاملاتی و درگاه‏های غیرحضوری و حضوری (شعب) بانک ‏های منتخب صورت می‏ پذیرد. توصیه می‏شود به منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، پذیره ‏نویسی از طریق درگاه‏ های غیرحضوری بانک‎ها صورت پذیرد.
سوال (۵): نماد صندوق جهت پذیره نویسی از طریق کارگزاری ‏ها چیست؟
پاسخ: نماد صندوق"دارا یکم" است که افراد دارای کد بورسی می‏توانند در روزهای کاری از ساعت ۱۴ تا ۱۶به خرید اقدام کنند.
سوال (۶): کف و سقف مبلغ پذیره ‏نویسی برای هر فرد چقدر است؟
پاسخ: حداقل مبلغ پذیره ‏نویسی برای هر یک از اشخاص حقیقی ایرانی دارای کد ملی ۱۰ هزار تومان و حداکثر مبلغ پذیره ‏نویسی معادل ۲ میلیون تومان است. (مضربی از ۱۰ هزار تومان)
سوال (۷): آیا امکان پذیره ‏نویسی بیش از یک بار و در چند مرحله وجود دارد؟
پاسخ: بله، انجام پذیره ‏نویسی به میزان کمتر از ۲ میلیون تومان و در چند مرحله برای هر کد ملی بلامانع است؛ مشروط بر این‏که مجموع پذیره ‏نویسی‏ های انجام شده برای هر کد ملی، بیشتر از سقف ۲ میلیون تومان نباشد.
درصورت عدم رعایت سقف ۲ میلیون تومان برای هر کد ملی، برگشت وجوه واریزی متقاضیان در مدت پذیره ‏نویسی از سوی بانک ‏های منتخب ممنوع است.
سوال (۸): اشخاص حقوقی چگونه و تا چه سقفی می‏توانند پذیره ‏نویسی کنند؟
پاسخ: پذیره ‏نویسی واحدهای سرمایه‏ گذاری موضوع این دستورالعمل صرفاً شامل اشخاص حقیقی ایرانی بوده و اشخاص حقوقی نمی‏توانند در پذیره ‏نویسی شرکت کنند و استفاده از حساب آن‏ها برای پرداخت وجوه امکان‏پذیر نیست.
سوال (۹): آیا امکان پذیره ‏نویسی برای ایرانیان مقیم خارج از کشور وجود دارد؟
پاسخ: بله امکان پذیره ‏نویسی برای هر فرد ایرانی دارای کد ملی بدون وجود محدودیت سنی وجود دارد.
سوال (۱۰): باتوجه به این‏که انجام معاملات واحدها از ۲ ماه به بعد از تخصیص امکان‏پذیر است، مبنای محاسبه ۲ ماه، چه تاریخی است؟
پاسخ: شروع پذیره ‏نویسی از بامداد روز یکشنبه ۱۴ اردیبهشت تا ساعت ۲۴ روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ماه ۹۹ است بنابراین مبنای محاسبه دو ماه، تاریخ پایان پذیره‏ نویسی یعنی ۳۱ اردیبهشت ماه خواهد بود.
سوال (۱۱): پس از گذشت ۲ ماه، امکان معامله کل یونیت‏ها مهیا می‏شود یا درصدی از یونیت‏ها؟
پاسخ: کل یونیت‏ها.
سوال (۱۲): درصورت مشارکت بیشتر مردم، طبیعتاً تعداد یونیت کمتری به هر شخص تخصیص داده می‏شود و  بخشی از وجوه باید به حساب مشتریان واریز شود. چه زمانی می‏توان به‏ طور دقیق تعداد یونیت‏های اختصاص ‏یافته به افراد را مشخص کرد؟
پاسخ: در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ماه ۹۹ فرآیند پذیره ‏نویسی به اتمام می‏رسد و یک هفته پس از این تاریخ، مشخص می‏ شود چه تعداد یونیت به هر فرد اختصاص می‏یابد. درصورت مشارکت کامل یا کمتر، حداکثر ۲۰۰ یونیت به هر کد ملی اختصاص می‏یابد و درصورت مشارکت بیشتر، کمتر از ۲۰۰ یونیت (ازطریق تسهیم بالنسبه) اختصاص می‏یابد.
سوال (۱۳): درصورت مشارکت بیشتر مردم، عودت مازاد واریزی ها به چه شکل انجام می‏شود؟
پاسخ: عودت وجوه به هر دلیل از جمله اضافه پرداختی و مازاد ناشی از تسهیم بالنسبه از سوی صندوق صرفاً به شماره شبای پرداخت‏ کننده صورت می‏پذیرد.
سوال (۱۴): آیا این امکان وجود دارد که بانک‏ها وجوه واریزی مردم بابت پذیره ‏نویسی را بابت طلب خود از مشتریان، برداشت نمایند و پذیره ‏نویسی برای آن‏ها انجام نشود؟
پاسخ: خیر، وجوه واریزی مشتریان بابت پذیره ‏نویسی، غیرقابل برداشت است.
سوال (۱۵): این مسأله که مردم برای خرید این سهام، وجوه خود را از بانک‏ها خارج کنند، چگونه مدیریت می‏شود؟
پاسخ: درواقع وجوه از بانک‏ها خارج نخواهد شد، بلکه فرآیند جابجایی وجوه بین بانک‏ها انجام خواهد شد و نهایتاً پس از واریز به حساب خزانه، صرف تأمین هزینه‏ های دولت خواهد شد.
سوال (۱۶): آیا امکان درنظر گرفتن تسهیلاتی خاص برای اقشار ضعیف جامعه مانند عشایر و ... به ‏منظور بهره ‏مندی از فرصت ایجادشده و منتفع ‏شدن این گروه از مردم از رشد بازار سرمایه وجود دارد؟
پاسخ: در شرایط فعلی و در پذیره ‏نویسی صندوق واسطه‏ گری مالی یکم این امکان فراهم نشده، لیکن این احتمال وجود دارد که درخصوص دو صندوق دیگر در این خصوص اتخاذ تصمیم شود. هرچند نفس این اقدام و اعمال تخفیف قابل توجه، به نوعی حمایت از اقشار ضعیف جامعه است.
سوال (۱۷): آیا صندوق سود مشخصی دارد؟
پاسخ: خیر. هدف از تشکیل این صندوق مشارکت همه مردم در این طرح و بهره ‏مندی همه ایرانیان از سود بازار سرمایه است. طبیعتاً تغییرات ارزش سهام موجود در این صندوق منجر به افزایش یا کاهش ارزش واحدهای صندوق می‏ شود. ضمن این‏که تلاش می‏شود از طریق سرمایه ‏گذاری مبالغ نزد صندوق برای بازارگردانی، حداکثر سود ممکن حاصل شود. بدین ترتیب، سود تضمینی برای واحدهای سرمایه‏ گذاری صندوق وجود نداشته و صرفاً سود احتمالی به شرح زیر قابل حصول است:
۱-افزایش قیمت سهام موجود در صندوق.
۲-واریز سود سالانه ناشی از عملکرد سهام شرکت‏های موجود در صندوق.
۳-سود حاصل از سرمایه‏ گذاری منابع صندوق به ‏صورت سپرده‏ گذاری و خرید اوراق.
سوال (۱۸): آیا افت شاخص بورس، پیش ‏بینی شده است؟
پاسخ: تغییرات شاخص بورس قابل پیش ‏بینی نیست، لیکن حتی درصورت افت شاخص از آن‏جا که در حال حاضر مردم سهام را با تخفیف ۳۰ درصدی نسبت به قیمت‏های روز ۱۳ اردیبهشت ماه ۹۹ می‏خرند، با فرض کاهش شاخص بورس در این حدود نیز متضرر نخواهند شد. ضمن این‏که حدود ۱.۰۰۰ میلیارد تومان برای انجام بازارگردانی نزد صندوق"واسطه‏ گری مالی یکم" نگهداری می‏شود.
سوال (۱۹): مقرر شده است مشتریان در فرصت مناسب و طی ماه‏های آینده، نسبت به ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد معاملاتی (کد بورسی) اقدام نمایند. لیکن فرآیند احراز هویت در کارگزاری‏ها بسیار زمان ‏بر است و گاهی اوقات نیاز است مشتریان در دو مرحله به کارگزاری ‏ها مراجعه کنند. به نظر می‏رسد ضروری است این فرآیند تا حدی تسهیل شود.
پاسخ: هرچند برای خرید واحدهای این صندوق هیچ گونه نیازی به کد بورسی وجود ندارد، با توجه به مذاکرات و رایزنی‏ های انجام شده، در نظر است تا فرآیند احراز هویت قبل از پایان اردیبهشت‌ماه از طریق سجام به ‏صورت الکترونیک و غیرحضوری انجام شود. سازمان بورس نیز با تعامل با شبکه بانکی در حال فراهم کردن بسترهای لازم برای انجام این کار از طریق شعب تمامی بانک ‏ها است. ضمن این‏که در شرایط کنونی، این امراز طریق برخی از شعب بانک‏های صادرات ایران، شهر و آینده قابل انجام است.
سوال (۲۰): آیا ضروری است متقاضیان ظرف مدت دو ماه احراز هویت را انجام دهند؟
پاسخ: ضرورت ندارد اشخاصی که نسبت به پذیره ‏نویسی اقدام نموده ‏اند، حتماً ظرف ۲ ماه فرآیند احراز هویت را تکمیل نمایند. این امر فقط درمورد آن دسته از متقاضیان صدق می‏کند که قصد دارند پس از خاتمه دو ماه، واحدهای خود را به فروش برسانند. درصورتی‏که متقاضیان قصد فروش واحدهای خود را نداشته باشند، فعلاً نیازی به اخذ تأییدیه سجام ندارند. به عبارتی اخذ تأییدیه سجام فقط برای معاملات بعدی مورد نیاز است.
سوال (۲۱): آیا داشتن حساب برای همه متقاضیان الزامی است؟
پاسخ: خیر. در این مرحله الزامی به داشتن حساب نیست؛ ولی متقاضیان برای امکان معامله این واحدها در آینده باید حتماً حساب بانکی داشته باشند تا بتوانند کد بورسی اخذ کنند.
سوال (۲۲): آیا این طرح همان سهام عدالت است؟
پاسخ: خیر. این موضوع کاملاً متفاوت از سهام عدالت است و در این طرح مردم می‏توانند تا مبلغ ۲ میلیون تومان به ازای هر کدملی سهام متعلق به دولت را از طریق خرید واحد های سرمایه گذاری صندوق واسطه گری مالی یکم، با تخفیف خریداری کنند.در حالی که سهام عدالت سهامی است که قبلاً به حدود ۵۰ میلیون نفر از مردم تعلق گرفته و ظرف ماه‏های آتی مدیریت آن به خود مردم منتقل می‏شود و نیازی به واریز مجدد وجه از سوی مردم برای تملیک سهام وجود ندارد.