"آوای نشاط" - اقتصاد: از اواخر بهمن ماه سال گذشته بود که شیوع ویروس کرونا در کشور به صورت رسمی تایید شد. این مسئله باعث شد تا از یک سو بسیاری از کسب و کار‌ها با رکود مواجه شوند و در نتیجه قدرت خرید خانوار‌ها به شدت کاهش یافت و از سوی دیگر تامین ارز کشور با مشکلاتی مواجه گشت و قیمت در بازار ارز صعودی شود و این افزایش قیمت در بازار ارز به سایر بازار‌ها از جمله بازار مسکن نیز سرایت کرد و قیمت‌ها در بازار مسکن هم صعودی شدند.
بنابراین کاهش قدرت خرید خانوار‌ها و افزایش قیمت‌ها در بازار مسکن و در نتیجه افزایش اجاره بها، پرداخت اجاره بها را برای بسیاری از خانوار‌ها مشکل کرد و مسئله جابجایی به دغدغه‌ای برای خانوار‌ها تبدیل شد.
سرانجام افزایش بی حد و حصر اجاره بها باعث شد تا دولت اقداماتی را در جهت بهبود وضع موجود در بازار اجاره بها انجام دهد و در جلسه ستاد مقابله با کرونا برای اجاره بها سقف تعیین شد و همچنین تصمیم گرفته شد که وام ودیعه مسکن پرداخت شود.
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در حاشیه جلسه ستاد مقابله با کرونا در مورخه ۸ تیرماه سال جاری در این باره گفت: بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا حداکثر افزایش اجاره بهای واحد‌های مسکونی برای شهر تهران تا ۲۵ درصد و برای کلانشهر‌های دیگر حداکثر ۲۰ درصد و در سایر شهرها ۱۵ درصد تعیین شد.
همچنین محمود محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی که در مورخه ۸ تیرماه ۱۳۹۹ در بخش خبر ۲۱ یکشنبه شب شبکه یک سیما حضور یافته بود در مورد مصوبه دولت گفت: قرارداد‌های اجاره برای یک سال با ارقام افزایشی جدید تمدید می‌شود و بر اساس مصوبه تا زمانی که شرایط کرونا در کشور وجود دارد این موضوع ادامه خواهد داشت و تا ۳ ماه بعد از آن هم اجرایی می‌شود.
راهکار دیگر دولت برای کمک به مستاجران پرداخت وام ودیعه مسکن بود. در همین رابطه حسن روحانی رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت در روز چهارشنبه مورخه ۱ مردادماه ۱۳۹۹ از اعلام مقررات وام ودیعه مسکن مستاجران و ابلاغ آن به بانک‌ها در هفته آینده خبر داد و گفت: سقف این وام برای مستاجران تهرانی ۵۰ میلیون تومان، شهر‌های بزرگ شامل شهر‌های بالای یک میلیون نفر از جمله مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز و کرمانشاه ۳۰ میلیون تومان و دیگر شهرها، ۱۵ میلیون تومان است که با نرخ سود ۱۳ درصد به مشمولان پرداخت می‌شود.
حالا بعد از گذشت حدود دو ماه از تعیین سقف برای افزایش اجاره بها توسط دولت و همچنین گذشت حدود یک ماه از صحبت‌های مطرح شده در مورد پرداخت وام ودیعه مسکن، پرسش این است که چقدر سقف تعیین شده برای افزایش اجاره بها رعایت شده است؟ و همچنین پرداخت وام ودیعه مسکن به کجا رسید؟
آیا سقف تعیین شده برای اجاره بها رعایت شد؟
شاید گزارش‌های رسمی منتشر شده پیرامون تحولات بازار معاملات مسکن که توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود بتواند پاسخ این پرسش را بدهد. هر چند که آخرین گزارش منتشر شده در این زمینه مربوط به تیرماه سال جاری می‌باشد، اما می‌تواند تا حدودی پاسخ مناسبی به پرسش مذکور بدهد.
بررسی شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و در کل مناطق شهری در تیرماه سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که رشد اجاره بها در تیرماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل در شهر تهران و در کل مناطق شهری به ترتیب معادل ۲۷.۶ درصد و ۳۱ درصد رشد داشته است.
این رشد اجاره بها در حالی اتفاق افتاده است که طبق مصوبه دولت حداکثر افزایش اجاره بهای واحد‌های مسکونی برای شهر تهران ۲۵ درصد، برای کلانشهر‌های دیگر حداکثر ۲۰ درصد و در سایر شهرها ۱۵ درصد تعیین شده بود. عملاً مشخص است که رشد اجاره بها در شهر تهران و در کل مناطق شهری از سقف مورد نظر عبور کرده است.
این گزارش‌های رسمی در حالی خبر از عدم رعایت مصوبه دولت می‌دهند که محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در مورخه ۲۴ تیرماه سال جاری طی مصاحبه‌ای گفت: مصوبه ستاد ملی، بازار پرالتهاب و حباب دار اجاره مسکن را مهار و کنترل کرد. وی ادامه داد: بر اساس گزارش روزانه اتحادیه املاک به وزارت راه و شهرسازی، در همه شهرها از دستورالعمل عدم عبور از سقف تعیین شده اجاره‌بها، تبعیت کرده‌اند و ما این موضوع را مدام رصد می‌کنیم. وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: معاملات اجاره مسکن که در سامانه ثبت شده است، نشان می‌دهد این مصوبه رعایت شده است و مردم هم رضایت زیادی دارند.
عبور اجاره بها از سقف دولتی در گرمای تابستان/ چشم انتظاری مستاجران برای دریافت وام اجاره در روز‌های پایانی جابجایی؟!
وام ودیعه مسکن به کجا رسید؟
بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی، پرداخت وام ودیعه مسکن به منظور ساماندهی بازار اجاره بر اساس تصویب ستاد ملی مقابله با کرونا و اعلام وزارت راه و شهرسازی، از ۴ مرداد ۹۹ آغاز شد. مهلت ثبت‌نام این وام آن گونه که اعلام شده بود در ساعت ۲۴ روز پنج شنبه ۹ مرداد به اتمام می‌رسید. اما پرداخت وام ودیعه مسکن به کجا رسید؟
برای پاسخ به این پرسش هم باید به صحبت‌های محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در مورخه ۲۷ مرداد ماه ۱۳۹۹ در برنامه گفتگوی ویژه خبری رجوع کنیم. وی در این باره گفت: دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر پیامکی ثبت نام کرده‌اند که از این میزان حدود ۶۰۰ هزار نفر کد ملی نامعتبر و یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر کد ملی معتبر داشتند.
وی گفت: برای دارندگان کد ملی معتبر، پیامکی ارسال شد تا در سامانه پرونده تشکیل بدهند. تاکنون ۳۸۰ هزار نفر پرونده تشکیل داده‌اند که به تدریج به بانک معرفی می‌شوند. ضمن اینکه بیش از ۱۰۰ هزار نفر به بانک معرفی شدند.
اسلامی ادامه داد: ارتباط سیستمی وزارت راه و شهرسازی با شعب بانک‌های ارایه دهنده تسهیلات ودیعه مسکن طبق آخرین جلسه‌ای که ۲۷ مرداد معاون مسکن وزارت راه و شهرسازی با بانک مرکزی داشت، نهایی شده است و هیچ مانعی سر راه آن وجود ندارد.
وزیر راه و شهرسازی با یادآوری اینکه تسهیلات ودیعه مسکن در تهران ۵۰ میلیون تومان، در کلانشهر‌ها ۳۰ میلیون تومان و سایر شهرها نیز ۱۵ میلیون تومان است، گفت: این برنامه برای اولین بار است که برای مستاجران در این شرایط کرونایی ایجاد شده است.
همچنین پروانه اصلانی مدیر کل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی نیز طی مصاحبه‌ای در ۲۶ مرداد ماه سال جاری گفت: مقدمات پرداخت وام ودیعه مسکن که شامل شناسایی و ثبت نام متقاضیان واجد شرایط استفاده از این تسهیلات بوده توسط وزارت راه و شهرسازی انجام شده است. وی تصریح کرد: هم اکنون اسامی واجدان شرایط دریافت وام ودیعه مسکن به بانک‌ها اعلام شده است و پیش‌بینی می‌شود با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام گرفته در هفته جاری و یا نهایتا هفته آینده، پرداخت وام ودیعه مسکن به مستاجران واجد شرایط آغاز شود.
اصلانی افزود: ۱۵ بانک از جمله بانک‌های ملت، ملی، سپه، صادرات، پرداخت این تسهیلات را برعهده خواهند گرفت و متقاضیان واجد شرایط می‌توانند با اعلام قبلی برای دریافت این تسهیلات در زمان اعلام شده به بانک‌ها مراجعه کنند.
مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی با یادآوری این که وام ودیعه مسکن در تهران ۵۰ میلیون تومان، در سایر کلانشهر‌های بالای یک میلیون نفر جمیعت از جمله مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز و کرمانشاه ۳۰ میلیون تومان و سایر شهرها ۱۵ میلیون تومان است، گفت: سقف وام ودیعه مسکن طبق اعلام رسمی پرداخت می‌شود مگر آنکه متقاضیان خود درخواست مبلغی پایین‌تر را داشته باشند.
سخن پایانی
همان گونه که ملاحظه می‌گردد دولت دو راهکار جدی برای کنترل بازار اجاره بها در ابتدای فصل سنتی جابجایی‌ها پیشنهاد داد. راهکار اول تعیین سقف برای افزایش اجاره بها بود که عملاً گزارش‌های رسمی خبر از عدم رعایت این سقف می‌دهند و این در حالی است که مسئولین ذی ربط معتقدند این سقف‌ها در حال رعایت شدن می‌باشند. راهکار دوم نیز وام ودیعه مسکن بود که گفته می‌شود نهایتاً در هفته آینده پرداخت آن به مستاجران مشمول طرح آغاز خواهد شد و این در حالی است که هم اکنون دو ماه از فصل سنتی جابجایی‌ها گذشته است و تنها یک ماه دیگر به انتهای فصل جابجایی باقی مانده است. باید دید که تا چه اندازه این پرداخت وام به مستاجران کمک خواهد کرد و با قوانینی که برای پرداخت این نوع وام گذاشته اند چند درصد از مستاجران عملاً به آن دسترسی پیدا خواهند کرد؟
