آوای نشاط: هزینه مسکن، مهمترین بخش هزینه‌های خانوار را تشکیل می‌دهد. مسکن مناسب، تنها به معنای چهاردیواری مسقف بالای سر خانوار نیست، بلکه مفاهیم آسایش، امنیت، استحکام، حمل و نقل، بهداشت، دسترسی به شغل و موارد دیگری در آن نهفته است که بسته به وضعیت اقتصادی یک خانواده کیفیت آن دستخوش تغییراتی می‌شود.
زد.دی.اف آلمان در گزارشی عنوان کرده که طی 20 سال اخیر نرخ اجاره‌بها در آلمان افزایش پیدا کرده است. یک کارشناس املاک و مستغلات از موسسه اقتصاد آلمان دلیل این افزایش قیمت را تنظیم بین تورم و افزایش تقاضا می‌داند و می‌گوید: «بسیاری از صاحب‌خانه‌ها می‌خواهند اجاره‌بها را با نرخ تورم تنظیم کنند.»
علاوه بر این، تقاضا برای آپارتمان‌های اجاره‌ای به شدت افزایش پیدا کرده و در مقابل، میزان عرضه نسبتاً کم شده است. به عقیده «پروفسور مایکل وویگتلندر» نکته مهم این است که خرید خانه و مالکیت به طور قابل توجهی گران شده و به همین دلیل بسیاری از مردم به‌جای مالکیت، اجاره‌نشینی را انتخاب می‌کنند.
آلمانی‌ها تنها در صورتی ممکن است اجاره‌بها را به دلیل تورم افزایش دهند که به‌اصطلاح اجاره شاخصی وجود داشته باشد. اجاره بر اساس شاخص قیمت مصرف‌کننده است؛ یعنی «با تورم فعلی 10 درصد (از نوامبر 2022)، اجاره‌بها را نیز می‌توان در یک دوره یک‌ساله افزایش داد.»
در این کشور، برای یک مدت طولانی، اجاره‌بها سریعتر از تورم افزایش یافت؛ اما این روند معکوس شده است و اجاره دیگر محرک قیمت تورم نیست. با این حال، آنچه در حال حاضر زندگی مردم آلمان را گران‌تر می‌کند، هزینه‌های جانبی بویژه درمورد افزایش قیمت گاز و برق است.
موضوع تامین گرمایش لازم، باعث شده که مردم آپارتمان‌های کوچک‌تری را انتخاب کنند، زیرا هرچه مساحت خانه کمتر باشد، کمتر هم باید برای گرم کردن آن هزینه و انرژی صرف کنند.
طبق گزارش زد.دی.اف آلمان، در سال 2022 در شهر برلین یک آپارتمان 43 متری به طور متوسط 500 یورو هزینه اجاره ماهانه داشته است. این در حالی است که 20 سال پیش مستاجران با همین مقدار اجاره می‌توانستند یک آپارتمان 111 متری اجاره کنند.
متوسط حقوق هر فرد در برلین حدودا 45 هزار و 934 یورو در سال است که ماهانه در حدود 3 هزار و 827 یورو می‌شود. با احتساب 500 یورو اجاره ماهانه در شهر برلین برای یک خانه 43 متری به این نتیجه می‌رسیم که هر آلمانی دست‌کم 13 درصد حقوق ماهانه خود را باید صرف پرداخت اجاره مسکن کند.
حالا بیایید سری به بازار مسکن در پایتخت ایران یعنی تهران بزنیم. طبق داده‌های مرکز آمار اجاره هر مترمربع خانه در تهران (مبلغ اجاره به علاوه سه درصد ودیعه پرداختی) به طور متوسط در زمستان 1400 معادل 106 هزار و 270 تومان بوده است. یعنی اجاره 43 متر خانه در تهران طبق این آمار 4 میلیون و 570 هزار تومان است.
از طرفی درآمد هر خانوار در تهران طبق آخرین داده‌های مرکز آمار در سال 1400 معادل 160 میلیون تومان در هر سال عنوان شده که به صورت ماهانه 13 میلیون و 300 هزار تومان می‌شود. اگر تعداد اعضای یک خانوار را در این مقایسه بین دو تا سه نفر در نظر بگیریم، این درآمد به صورت فردی حدود 5 میلیون تومان محاسبه می‌شود؛ این یعنی بیش از 95 درصد حقوق یک فرد باید صرف اجاره‌بها شود. حتی اگر صرفا درآمد خانوار را مبنای مقایسه قرار بدهیم و از تعداد اعضا نیز صرف نظر کنیم، نسبت درآمد خانوار به اجاره یک منزل 43 متری در تهران تقریبا 34 درصد درآمد ماهانه برآورد می‌شود.
سمت دیگر این اعداد و ارقام، به این معنی است که اگر یک فرد ساکن تهران بخواهد مانند یک شهروند برلین تنها 13 درصد از حقوق خود را به اجاره‌بها اختصاص دهد و آپارتمانی 43 متری را کرایه کند، درآمد ماهانه‌اش باید به طور میانگین حدود 35 میلیون تومان باشد.
این قیاس البته در شرایطی است که صرفا نسبت اجاره‌بها با درآمد ماهانه در نظر گرفته شده است. اگر مشکلات تامین ودیعه هنگفت مسکن (پول پیش)، وجود آپشن‌هایی نظیر قبوض برق یا اشتراک اینترنت در ذیل همان اجاره‌بهای ذکرشده در برلین، میزان حمایت دولت‌های دو کشور از حق و حقوق مستأجران و تفاوت کیفیت زندگی در تهران و برلین را بخواهیم در این مقایسه لحاظ کنیم، بدیهی است که تفاوتِ مورد اشاره، نسبت به آنچه ذکر شد، فاصله معنادارتری پیدا خواهد کرد.
