آوای نشاط: با وجود این‌که ۹ روز از ارائه لایحه بودجه ۱۴۰۲ به مجلس می‌گذرد، اما هنوز تکلیف برنامه هفتم توسعه مشخص نیست؛ اگرچه رییس‌جمهور در هنگام ارائه لایحه بودجه به مجلس، درخواست تمدید برنامه ششم توسعه را هم مطرح کرد. البته تا پیش از این، مسوولان دولتی بارها اعلام می‌کردند که تا بهمن‌ماه برنامه هفتم توسعه را به مجلس تحویل خواهند داد، اما با وجود رسیدن به بهمن ماه، هنوز خبری از برنامه هفتم توسعه نیست.
اما نکته‌ای که در این میان مطرح است، این‌که خبرها حاکی از آن است که تمدید برنامه ششم توسعه در مجلس هنوز به تصویب نرسیده است و برخی از نمایندگان، از احتمال ارائه لایحه برنامه هفتم به مجلس تا پایان سال خبر می‌دهند. در همین خصوص یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید: برنامه ششم توسعه به طور قطع تمدید می‌شود. هر زمان کمیسیون بررسی بودجه را شروع کند، برنامه ششم را برای مدت ۶ ماهه تمدید می‌کند. بنابراین تا کلیت بودجه مصوب نشود، تمدید نمی‌شود.
تاخیر در ارائه برنامه هفتم چه آسیب‌هایی به دنبال دارد؟
جعفر قادری با اشاره به آسیب‌هایی که تاخیر در تصویب و اجرای برنامه‌ها برای اقتصاد کشور خواهد داشت؟ می‌گوید: برنامه‌ها به‌هرحال ۵ ساله نوشته می‌شود و طولانی شدن آن دیگر خیلی جالب نیست، ولی از روی ناچاری است، چون اگر بخواهیم منتظر بمانیم که دولت برنامه را بیاورد و اول برنامه مصوب شود و بعد بودجه را مصوب کنیم، شاید به راحتی امکان‌پذیر نباشد، بنابراین راهی غیر از تمدید برنامه نداریم.
وی می‌افزاید: کشور بدون برنامه نمی‌تواند باشد. همان‌طور که یک سری اسناد بالادستی، میان‌دستی و پایین‌دستی داریم، بنابراین هر بودجه باید متکی به برنامه باشد و هر برنامه متکی به اسناد بالادستی باشد و سلسله مراتب برنامه‌ها رعایت شود.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تصریح می‌کند: این‌که برنامه نداشته باشیم و بدون برنامه بخواهیم بودجه را بررسی کنیم، خیلی جالب نیست. بودجه یک برنامه یک‌ساله است که باید مرتبط با برنامه ۵ ساله باشد و برنامه ۵ ساله نیز مرتبط با سند ۲۰ ساله باشد که سلسله مراتب فعالیت‌ها مشخص باشد.
قادری با بیان این‌که نمی‌توانیم کشور را بدون برنامه اداری کنیم، عنوان می‌کند: ما باید اهداف بلندمدت را در نظر بگیریم و این‌که در میان‌مدت چقدر بخواهیم به اهداف برسیم، مشخص باشد.
وی تاکید می‌کند: این‌که ما بدون برنامه بخواهیم حرکت کنیم، کار ما به مانند شخصی می‌ماند که اصلا جلوی چشمش را نگاه نمی‌کند و سر خود را زیر انداخته بدون این‌که بداند در پیش رو چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد. بر این اساس، ما اگر بدون برنامه بخواهیم حرکت کنیم، ممکن است به سمت و سویی برویم که ندانیم هدف‌مان چه بوده و به این ترتیب، از اهداف دور می‌مانیم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبان مجلس تاکید می‌کند: به این ترتیب، لازمه بررسی بودجه‌های یک‌ساله، داشتن برنامه چند ساله است.
بودجه و برنامه نمی‌نویسیم که در کتابخانه بگذاریم!
عباس آرگون، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین درباره تاخیر دولت در ارائه برنامه هفتم توسعه، می‌گوید: برنامه هفتم توسعه به طور قطع باید مقدم بر بودجه باشد؛ چراکه برنامه هفتم، برنامه ۵ ساله است و بودجه، برنامه سالانه است. این دو باید در یک راستا باشد.
وی می‌افزاید: بودجه سالانه نمی‌تواند جدای از برنامه‌ها باشد. ما برنامه می‌نویسیم که بتوانیم محقق کنیم و سیاست‌ها را جامه عمل بپوشانیم. بودجه و برنامه نمی‌نویسیم که در کتابخانه بگذاریم و خاک بخورد.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران عنوان می‌کند: اول باید برنامه هفتم مشخص باشد که چیست و بودجه ۱۴۰۲، عملا یک پنجم برنامه هفتم توسعه را بتواند محقق کند. وقتی برنامه‌ای وجود ندارد، بودجه چگونه می‌خواهد آن را محقق کند!؟ پس از منظر کلی، تقدم برنامه هفتم بر بودجه باید مشخص شود.
آرگون تصریح می‌کند: بالاخره برنامه‌محوری باید در سرلوحه کار مسوولان کشور باشد و بدانیم هدف‌مان چیست، کجا می‌خواهیم برویم و هدف‌مان چیست تا بتوانیم بودجه را بر همان اساس بچینیم. برنامه‌محوری بسیار مهم است. در برنامه هفتم نیز باید به این نکته توجه شود که ۶ برنامه توسعه‌ای گذشته به کجا رسیده و چه نتیجه و خروجی‌ای داشته است.
وی متذکر می‌شود: ما باید یک ارزیابی‌ای از ۶ برنامه گذشته داشته باشیم و نقاط قوت و ضعف آن و دلیل نرسیدن به اهداف در برنامه‌ها، ارزیابی و آسیب‌شناسی شود و برنامه‌ها متناسب با واقعیت‌ها و توانمندی‌های کشور تنظیم شود.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران ادامه می‌دهد: درست است که برنامه‌ها باید چالشی باشد، ولی نکته این‌جاست که باید برنامه‌ای نوشته شود که محقق‌شدنی باشد؛ یعنی با امکانات و ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشور همخوان باشد و رویاپردازانه نباشد که قابلیت تحقق داشته باشد. ما باید ارزیابی کنیم که ۶ برنامه قبلی چقدر محقق شده و چرا بخش‌هایی از آن محقق نشده باشد.
آرگون تاکید می‌کند: از دولت باید پرسید که چرا تدوین برنامه هفتم توسعه تا این حد تاخیر افتاده است. ما هر چه فاقد برنامه باشیم، به طور قطع آسیب‌های بیشتری خواهیم دید. حرکت بدون برنامه، آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای کشور دارد. ما سندهای بالادستی و سند چشم‌انداز را داریم و در ادامه، بودجه را داریم که باید در یک مسیر باشد.
وی خاطرنشان می‌کند: یکی از بحث‌های ما این بود که دولت‌ها برنامه‌محور نبوده‌اند و هر کسی، برنامه خودش را دنبال می‌کند؛ در صورتی که وقتی برنامه وجود دارد، باید همان برنامه دنبال شود.
