آوای نشاط: نقش بانوان به عنوان سرنوشت‌ساز جامعه، این روزها با حضور در اثرگذارترین بخش‌های کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و استارتاپی از گذشته پررنگ‌تر است به طوری‌که بخشی قابل توجه از شرکت‌های دانش‌بنیان با کمک بانوان ایجاد اشتغال و ارزش‌آفرینی می‌کند.
شاید نقش نیمه‌ی سرنوشت‌ساز جامعه تا همین چند سال قبل و به واسطه تکیه به فرهنگ سنتی و خاک‌خورده، صرفا محدود به قلمروی خانه، فرزندآوری و فرزندپروری محدود می‌شد، اما اقتصاد دانش‌بنیان فرهنگ و منشی را با خود به ارمغان آورده است که تنها نقش زنان را نادیده نمی‌گیرد بلکه به عنوان یک بازوی قدرتمند و محکم به حساب می‌آید. زنان امروز نقش‌آفرین میدان عمل کسب و کارهای دانش‌بنیان و استارتاپی هستند. این موضوع از حد و اندازه شعار فراتر رفته است و اکنون، شمار کسب و کارهای دانش‌بنیان و استارتاپی که زنان بنیان‌گذار، نقش‌آفرین کلیدی شان هستند و تعدادشان هم کم نیست گواه این مدعاست.
نسبت مشارکت زنان در حوزه های مختلف کاری و برابری آن ها با مردان در کشورها متفاوت است؛ بنابراین برای ارتقا برابری و مشارکت زنان در حوزه های مختلف پیچیدن نسخه واحد بدون توجه به ویژگی های کشورها هدف ارتقای برابری را تامین نمی کند. محوری ترین و اساسی ترین عامل موفقیت در این رشد و توسعه نیروی انسانی است. زنان بالقوه نیمی از ظرفیت‌های انسانی را در حوزه های مختلف فعالیتی به ویژه علم و فناوری تشکیل می دهند. به عبارت دیگر لازمه رشد و توسعه واقعی علم و فناوری در گرو مشارکت بیشتر زنان در این بخش است.
رویکرد معاونت علمی و فناوری به عنوان بازوی دولت در این راستا، بسترسازی توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و استارتاپی با بنیان‌گذاری بانوان است، که قطعاً منجر به بهبود و تثبیت جایگاه بانوان در اکوسیستم نوآوری و فناوری و افزایش نقش زنان در توسعه اقتصادی خواهد شد.
یکی از زمینه‌های موجود در حوزه کسب‌وکارهای استارتاپی، صنایع خلاق و فرهنگی است که بانوان به دلیل نوع روحیه، در این زمینه مزیت نسبی دارند و با عنایت به تعداد قابل‌توجه خانم‌های فارغ‌التحصیل دانشگاه‌ها به‌ویژه در رشته‌های هنر، علوم انسانی و کامپیوتر، آنان می‌توانند نقش مهمی در توسعه شرکت‌های خلاق ایفا کنند.
از سوی دیگر حوزه‌هایی نظیر طراحی مدر و لباس، تبلیغات، طراحی و تولید اسباب‌بازی، پویانمایی، محتوای دیجیتال، گردشگری و صنایع‌دستی به عنوان زیر مجموعه‌ای از صنایع خلاق می‌توانند در توسعه اشتغال خانگی بانوان نقش محوری داشته باشند.
برنامه توسعه زیست‌بوم شرکت‌های خلاق عملاً برنامه محوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای حمایت از ایجاد و توسعه کسب‌وکارهای استارتاپی و مشاغل خانگی، با عرضه الگوی نوین کسب‌وکار مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات است. لذا برنامه توسعه صنایع فرهنگی و خلاق، یک فرصت استثنایی برای ارائه الگوهای جدید کسب‌وکار بانوان با حفظ فرهنگ ایرانی و اسلامی است.
نقش فناوری اطلاعات در شناخته شدن توانمندی‌های بانوان
حوزه ICT بستری مساعد است که فارغ از نگرش‌های پیشین به توانمندی زنان در حوزه نوآوری و بر پایه هوش، کارآمدی و نوآوری فضای جدیدی برای حضور زنان در میدان کارآفرینی دانش‌بنیان باشد.
فناوری اطلاعات و ارتباطات ضمن آن‌که بستری مساعد است تا کارآفرینی زنان در حوزه فناوری رنگ واقعیت بگیرد، زمینه‌ساز اشتغال بانوان که سهمی 55درصدی از فارغ‌التحصیلان علوم کامپیوتر را به خود اختصاص داده‌اند در زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری کشور است. علاوه بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، بسیاری از حوزه‌های فناوری و کسب و کار، میدان ویژه نقش‌آفرینی زنان به‌شمار می‌رود که حضور مؤثر زنان در این عرصه‌ها منوط به شکل‌گیری محیط مساعد برای کسب و کار آنان است.
چالش‌های حضور زنان در عرصه کسب و کار
در حال حاضر بانوان در عرصه مدیریت شرکت‌های دانش‌بنیان نقشی 25 درصدی دارند. اما برای پررنگ تر شدن حضور آنان باید زمینه‌های مساعد حضور در این فضا که از حال و هوای استخدامی و کارمند متفاوت است، ایجاد شود.
یک زن نخست برای حضور در فضا کسب و کار و تحقق ایده‌های نوآورانه خود با چالش‌های متعددی مواجه است از جمله آن‌که نخست باید توانمندی‌ای خود را به فرهنگ حاکم بر این فضا اثبات کند، بر همین مبناست که 5 تا 10 درصد ایده‌های استارتاپی که سرمایه جذب کرده‌اند مربوط به بانوان است و تنها 10 درصد درآمدهای حاصل از استارتاپ‌ها به این کسب و کارها تعلق دارد.
یک آمار منتشر شده در حوزه کسب و کار زنان نشان می دهد که 72 درصد زنان پس از ازدواج و 72 درصد نیز پس از زایمان تمایل به کار ندارند پس بسیاری از کارفرمایان و مدیران اجرایی با ریسک بالا نسبت به استخدام بانوان اقدام می کنند.
«زنان» دانشگاهی فرصتی ارزنده برای اقتصاد دانش‌بنیان
یکی از مهم‌ترین فرصت‌ها برای بهره‌مندی از توانمندی‌های بانوان، حضور در عرصه دانشگاهی است. ابتدای انقلاب ١٧٠ هزار دانشجو در کشور و ١٠ هزار دانشجو در خارج از کشور داشتیم و ورودی بانوان به دانشگاه‌ها، ٢٢ درصد بود؛ اما اکنون چهار میلیون و ٧٠٠ هزار دانشجو داریم که امسال ۵،۶ درصد ورودی های دانشگاه را بانوان تشکیل دادند.
به گفته زلفی‌گل، مسیر برای ورود بانوان به عرصه‌های علمی، دانشگاهی و اجتماعی باز شده و بانوان کشور نیز نشان داده اند که می‌توانند نقش مهمی در پیشرفت کشور داشته باشند
از ۲۷۰ هزار دانشجوی علوم پزشکی؛ ۶۰ درصد زنان هستند
همچنین به گفته بهرام عین الهی وزیر بهداشت از ۲۷۰ هزار دانشجوی علوم پزشکی؛ ۶۰ درصد زنان هستند، همچنین ۹ هزار صندلی هیأت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی هم متعلق به زنان است.
همچنین انسیه خزعلی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهور هم اعلام کرد: کشور با تمرکز جدی بر آموزش یکپارچه و برابر ضمن کاستن از شکاف جنسیتی تا ۹۷ درصد در آموزش ابتدایی و متوسطه بی‌سوادی دختران را ریشه‌کن کرده است.
فعالیت ۹۴۰ شرکت دانش بیان با مدیرعاملی زنان
انسیه خزعلی نیز در گزارشی اعلام کرد: فعالیت ۹۴۰ شرکت دانش بیان با مدیرعاملی بانوان و مشارکت زنان در هیئت مدیره بیش از ۲۷۰۰ شرکت دانش بیان همچنین فعالیت ۳۰۳ شرکت خلاق بانوان در کشور و حمایت از صدها طرح مرتبط و با حوزه فناوری و فضای مجازی بیانگر مشارکت حداکثری زنان در توسعه فناوری‌های نوین است.
وی با اشاره به اینکه ۳۰ درصد از کارمندان نمونه، خانم هستند؛ درحالی‌که ۱۰ درصد از کارمندان را بانوان تشکیل می‌دهند، افزود: این مسئله نشانگر مسئولیت‌پذیری و توانمندی بالای خانم‌هاست.
خزعلی تأکید کرد: اسلام نگاه کریمانه‌ای نسبت به جنس زن دارد که غرب در مقابل آن خلع سلاح است اما اغلب این نگاه کرامت‌بخش مورد غفلت قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به موفقیت‌های زنان ایرانی در مجامع بین‌المللی، سیاه‌نمایی‌ها و اتهامات واهی غرب علیه زنان ایرانی و وارونه نشان دادن حقایق خاطرنشان کرد: همانگونه که در حوزه بهداشت و درمان، موفقیت‌های بانوان ما ثبت جهانی شده است، باید تلاش کنیم خدمات قابل تحسینی که در حوزه‌های اجتماعی، حقوقی و… توسط بانوان ایرانی انجام می‌شود به مجامع بین‌المللی با استناد به شاخصهای آماری منعکس شود.
تاکید بر حضور زنان در عرصه دانش‌بنیان‌ها
این یک واقعیت است که زنان نقش دوگانه‌ای در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی ایفا می‌کنند؛ زیرا از یک‌سو به‌عنوان عامل توسعه و از سوی دیگر، به‌عنوان هدف توسعه یعنی ارتقای شاخصهای نیروی انسانی مطرح هستند که میزان مشارکت آنها در کاهش یا افزایش شاخصهای بازار کار تاثیرگذار است.
در سال‌‌های اخیر و به دنبال تاکید مکرر مقام معظم رهبری بر ضرورت اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و توجه هرچه بیشتر مسئولان به اقتصاد دانش‌بنیان و همچنین با ایجاد معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، رویکرد سیاستگذاران به فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان مسیر مثبتی را طی کرد. وجود بیش از چهار هزار و 700 شرکت دانش‌بنیان و رشد و توسعه روزافزون این شرکت‌ها، مصداق بارزی از ضرورت توجه هرچه بیشتر به اقتصاد دانش‌بنیان است.
براساس آخرین گزارش مجمع جهانی اقتصاد میزان حضور زنان ایرانی در مقاطع مختلف آموزش عالی در کشور با مردان برابر است، با وجود این، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیانی که به دست بانوان تاسیس شده و با مدیریت آنها اداره می‌شود در مقایسه با شرکت‌های دانش‌بنیان به مدیریت مردان، همچنان کم است. این تفاوت می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد که البته مجالی برای پرداختن به آن در این گزارش نیست.
انتهای پیام/
